Amerika’da Her 68 Çocuktan Biri Otistik

Bu ay Amerika’da Ulusal Otizm Bilinçlenme Ayı. Yalnızca Beyaz Saray ve Başkan Obama değil, Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanı Kathleen Sebelius ve sivil toplum örgütleri otizmle yaşayan milyonlarca otistikle ailelerinin sıkıntılarına dikkati çekti, toplumu onlara karşı daha duyarlı olmaya çağırdı.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin yeni bir araştırmasına göre, Amerika’da her 68 çocuktan biri otistik. Bu sayı on yıl önce 88’de 1’di. Yani otizm hizla artıyor. Otizmin erkek çocuklarda görülme olasılığı, kızlara oranla beş kat daha fazla. Farklı dereceleri olan otizm, çocuklarda iki yaş civarında sezilse de esas teşhis 4 yaşında konabiliyor. Bu nörolojik hasatalığın erken teşhis edilmesi sayesinde tedavi ve eğitim erken başlayabiliyor ve çocuğun gelişmesinde ciddi ilerleme kaydedilmesi mümkün oluyor. Otizm öyle bir hastalık ki, çocuklar sosyal iletişim kurmakta zorlanıyor, sınırlı, sıkıntılı ve sürekli tekrardan oluşabilen davranış bozuklukları sergiliyor.

Başkan Obama’nın Kongre’den geçmesi için büyük mücadele verdiği Sağlık Reformu Yasası sayesinde (Affordable Care Act) birçok sağlık sigortası artık 18-24 ay arasındaki çocukların otizmle ilgili teşhis ve tedavisini bedava yapmak zorunda. Ayrıca ilerki yaşlarda da otistik çocuk ve yetişkinlerin bakımı, tedavisi ve eğitimi için de sigortaların ailelerin üzerinden büyük bir yük kaldırması öngörülüyor. Gençlar 26 yaşına kadar anne-babalarının sağlık sigortası kapsamında tedavi görebiliyor.

Otizm sadece otistik olan kişiyi değil, aile bireylerini, onlara bakım sağlayan bakıcıları, öğretmenlerini, arkadaalarını, özetle bütün çevrelerini etkileyen bir rahatsızlık. Otizm uzmanı Katie Divelbiss, ailelerin otistik çocuklarıyla iletişim kurmanın mutlaka bir yolunu bulmaları gerektiğini söylüyor. Bunun için de resimler, el işaretleri ya da sadece tek bir kelime ya da ses kullanılması yararlı oluyor.

Yıllarca ‘çocuk şizofrenisi’ olarak sınıflandırılan otizmin ‘geniş spektrumlu beyin gelişme bozukluğu’ olduğu biliniyor. Amerikan Pediatri Akademisi’nden Doktor Susan Hyman, otizm tanımlamasının değiştiğini, spektrumdaki bozukluklar arasındaki farkları belirlemenin zor olduğunu söylüyor. Doktor, ”Otizmi, farklı yoğunluk dereceleri olan tek bir kategori olarak düşünmek daha yerinde olur” diyor.” Kızına 1994 yılında otizm teşhisi konulan Profesör Roy Richard Grinker, o yıllarda Amerika’da otizm hakkında kamuoyunun bilinç ve anlayış seviyesinin çok düşük olduğunu, ancak artık durumun değiştiğini söylüyor. Grinker, ”Otizm tedavisinin günümüzde 1994’tekinden çok daha farklı olduğunu söyleyemem. Ancak tek bir değişiklik var, o da toplumun otizmi anlıyor olması. Toplum bu sorunun bilincinde” diye konuşuyor.

Dediğimiz gibi, Amerika’da ve dünyada otizm vakaları artıyor. Otizm tanısı nasıl konuyor? Toplumun otistik kişilere karşı tutumu ne? Otistik çocuklar ve aileleri için Amerika’da ne gibi hizmetler sunuluyor? Otistik çocuklar nasıl eğitiliyor, yetişkinler hangi mesleklerde çalışabiliyor? Washington yakınlarındaki Jane Salzano Otizm Merkezi Mesleki Eğitim Bölümü Direktörü Dide Çimen’e göre, çocuklarda üç yaşına kadar otizm belirtileri görülüyor ve tanı konuyor. Otizm nörolojik bir hastalık ve tedavisi yok. Otizmin en yaygın belirtileri, sosyalleşmede bozukluk, göz teması kuramama, çevreye aşırı ilgisizlik, oyuncaklarla nasıl oynayacağını bilememe, kendisini ifade edememe gibi sorunlar.

Jane Salzano Otizm Merkezi’nde çocuklarla bire bir ilgileniliyor, ihtiyaçları sağlanıyor, ailelere de otistik çocuklarına davranış yöntemleri öğretiliyor. 16 yaşından sonra da çocuklara ilgi alanlarına göre bir meslek öğretiliyor. Merkezin Mesleki Eğitim Bölümü Direktörü Dide Çimen, ofis işleri, fotoğrafçılık, bilgi işlem, grafikçilik, ressamlık gibi işler yapan, bu alanlarda beceri ve yetenekleri olan gençler yetiştirdiklerini anlatıyor.

Sağlık Bakanlığı’nın videolarını izlemek için:
• Birth to 5: Watch Me Thrive! at http://www.acf.hhs.gov/programs/ecd/watch-me-thrive
• More on CDC resources and data at http://www.cdc.gov/autism