Gökkuşağı

Türkiye’de Suriyeli Mülteci Gerçeği

Turkey Syria RefugeesSuriye’den yaklaşık 1,5 milyon mülteci kabul eden Türkiye, Kobani’deki IŞİD saldırıları üzerine 200 bin Suriyeli’ye daha kucak açmış son haftalarda. Sığınmacıların büyük bölümü güneydeki kamplarda barınırken bir bölümü de yakınları olduğunu söyledikleri için büyük kentlere akın etmiş. Bunun ne demek olduğunu tahmin etmek zor, yerinde görmek gerek.

Türkiye’nin mega kenti İstanbul’da örneğin, adım başında Suriyeli sığınmacı çocuklar sarıyor etrafınızı. Onları görmezden gelmek, yok saymak mümkün değil. Gruplar halinde dolaşıyorlar ve özellikle de dillerini konuştukları için olsa gerek, Arap turistlerin peşine düşüyorlar. Aslında herkes nasibini bol bol alıyor para ve yemek için yalvarmalarından.

Turkey Syria Refugeesİstanbul’daki tablo insanın içini acıtıyor. Diyelim ki Taksim’deki bir Simit Sarayı’nda bir orta Türk kahvesi ya da demli bir çay içip bir arkadaşınızla kısa bir sohbet için mola verdiniz. Ama yapamıyorsunuz işte. Bir anda kocaman kara gözlü, çıplak ayaklı 4 en fazla 5 yaşlarında sığınmacı çocuklar uğruyor masanıza. Hepsi sıska, hepsi aç, hepsinin üstünde onları yağmur serinliğinden korumaya yetmeyecek incecik giysiler var. Masanıza yapışıp kalıyorlar, arada başka masaları da yoklamayı ihmal etmedikleri gözünüzden kaçmıyor. Her yudum boğazınızda düğümleniyor, her lokma yutkunmanızı engelliyor. Sonunda arkadaşınız daha fazla dayanamıyor, “gelin” diyor çocuklara ve karınlarını doyuruyor. Ya da bir başkası yapıyor aynı şeyi, ama sorun ya da çözüm bu değil elbet. Dilencilik yapan bu çocukların toplumun istenmeyen bir kesimi haline gelmesini önlemek gerekiyor. İstanbul’da konuştuğumuz sade vatandaş, Suriyeli sığınmacılar hakkında farklı duygular içinde. “Ortamı mahvettiler, sokakta rahat yürüyemez olduk” diyen de var, “Onlar da zavallı ne yapsınlar” diyen de. Hükümetin bu konudaki tutumunu eleştirenler de.

APTOPIX Turkey Syria RefugeesTürkiye yeni ders yılında kayıtlı sığınmacıların çocuklarını ilk ve orta dereceli okullara özel öğrenci olarak yerleştirme ve burslu okutma kararı aldı. Milli Eğitim Bakanlığı ayrıca Suriyeli öğrenciler için Türkçe kusları da açıyor. Çocukları sokaktan kurtarmak için önemli bir uygulama. Daha önce de YÖK üniversiteli Suriyeliler için benzer bir karar almıştı.

Turkey Syria RefugeesTürkiye, Amerika’nın ve Avrupa’nın bitmeyen eleştirilerinden de rahatsız görünüyor. Kendileri Suriyeli sığınmacılara yardım etmedikleri, Birleşmiş Milletler ve diğer ülkeler de Türkiyeye maddi yardım yapmadığı halde mülteci sayısı her geçen gün artan Türkiye’ye karşı duyarsız bir tutum izlediği eleştirisi var Türk halkından ve yetkililerinden de. En son Başbakan Ahmet Davutoğlu bir kez daha “Avrupa’nın 3 yılda kabul ettiğini biz üç günde ülkemize aldık, Avrupa’nın bizi eleştirmeye hakkı yok” dedi.

Türkiye’nin çok ciddi bir Suriyeli mülteci sorunu var ve dünya da bunu daha iyi anlamak ve değerlendirmek zorunda. Siz ne dersiniz?

 

IŞİD Türkiye’den Nasıl Görünüyor?

Türkiye’de Kobani olayları devam ederken resmi açıklamalarda olayın yalnızca IŞİD’le bitmeyeceği ve IŞİD yenilse de arkasından Türkiye’nin bu kez Esat saldırısına hedef olabileceği uyarılarına geniş yer veriliyor. Başbakan Ahmet Davutoğlu sık sık “IŞİD’den sonra sınırımızın korunacağına emin olabileceğimiz açık bir strateji varsa elimizden gelen herşeyi yapmaya hazırız” diyor. Davutoğlu krizin büyüyeceği konusunda da uyarılarda bulunuyor ve Türkiye’nin uçuşa yasak bölge ve sınırında güvenli bir bölge yani tampon bölge istediğini tekrarlıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Kobani olaylarıyla Kürt meselesinin çözümü için şantaj yapıldığı eleştirisinde bulunarak Halkların Demokratik Partisi HDP’yi halkı sokağa dökmekle suçluyor. “Ben Barış Süreci’ne baş koydum” diyor Erdoğan ve o da tampon bölgede ısrar ediyor.

Bütün bunlar olurken IŞİD’in Suriye’deki Kürt bölgesi Kobani’ye saldırmasını ve Türkiye’nin sessizliğini protesto eden gruplar Türkiye’de birçok kenti ateşe verdi. Olayların bilançosu şimdilik 30 ölü. Buarada şimdiye kadar olayların çıktığı kentlerde onlarca bina, araç ve okul yakıldı. Diyarbakır, Siirt, Batman, Muş ve Van gibi kentlerde sokağa çıkma yasağı ilan edildi. PKK sempatizanlarıyla Hizbullah yanlısı Hüda-Par taraftarları ve Milliyetçi Hareket Partililer birbirine girdi. Türkiye olaylarla ateşten bir gömlek giydi birçoklarına göre.

IŞİD’le mücadele, tampon bölge ve Esat’ın devrilmesi konularına iktidar, muhalefet ve birçok uzman farklı bakıyor. Kimi savaşa girilmesine tamamen karşı görüşler savunurken kimileri Türkiye’nin harekete geçmekte geç kaldığı tezinde ısrarlı. Ortak görüş IŞİD’in Türkiye için de çok ciddi bir tehdit olduğu. Bu konuda en farklı düşünen de kuşkusuz Amerika. Washington’dan gelen son açıklama Dışişleri Bakanı John Kerry’dendi. Kerry, “Kobani’deki Kürtler Türk askeri istemiyor” dedi.

Peki Türkiye’de sokaktaki vatandaş  ne düşünüyor? İstanbul’da konuştuğumuz sürücüler, işçiler, seyyar satıcılar, banka ve otel çalışanları, sona eren bayram tatilinden yararlanan yerli turistler benzer görüşlere sahip görünüyor. Kimse kimsenin olaylara kurban gitmesini asla istemiyor. Sınırdaki güvenliğin bozulmasını da. Herkes IŞİD’in çok ciddi bir tehdit olduğunun bilincinde. Ama Suriye’ye asker gönderilmesini isteyenler azınlıkta görünüyor. “Savaş” sözcüğü elbette korkutuyor. Hele askerde çocuğu olanlar için savaş “korkulu rüya”. Amerikalılar nasıl “savaş yorgunu”ysa Türkler de öyle görünüyor.