Hükümet Kepenk Kapatırsa

Posted April 6th, 2011 at 10:46 am (UTC-5)
2 comments


Amerika, şu günlerde son zamanların en ciddi bütçe tartışmalarına sahne oluyor. Kongre üyelerinin 2011 bütçesi üzerinde “mali yılın” sadece altı ayı kalmış olmasına rağmen anlaşamaması ise sayıları 2 milyonu bulan federal hükümet çalışanlarının “Monday Blues – Pazartesi iş sendromuna” yeni bir boyut kazandırdı. Ama bu kez sendrom “Pazartesi ne çabuk geldi, hiç ofise gidesim yok” klasiğinden çok “Acaba Pazartesi ofis açık mı olacak, yoksa kapalı mı?” ya da “Ben ‘vazgeçilmez elemanlar’ listesine girer miyim girmez miyim?” şekline dönüştü.

Sorun ne ?

Amerika’da devlet bütçesini Başkan hazırlayıp, Kongre’nin onayına sunuyor. 2011 mali yılı için de Başkan Barack Obama 2010 yılının başında bütçe teklifini sundu. Kongre’nin de bu bütçe teklifini inceledikten sonra 30 Eylül tarihine kadar 12 ayrı harcama yetkisiyle parayı devlet dairelerine tahsis etmesi gerekiyordu.
Ancak mali yılın başladığı 1 Ekim günü hala hiçbir tahsis yetkisi verilmemişti. Bu yüzden de devlet daireleri “continuing resolution” diye bilinen “geçici kararnamelerle” bir önceki yılın tahsisat seviyesinden çalışmaya ve harcamaya devam etti.
Bir başka deyişle 2 Kasım ara seçimlerine kadar hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler seçim hesabıyla bu konuda açık bir meydan muharebesine girmekten kaçındıkları için üst üste çıkardıkları geçici kararnamelerle durumu idare etti. Son kararnamenin süresi 8 Nisan’da bitiyor.

Kongre niye uzlaşamıyor?

Sorunun temelinde artan kamu harcamaları ve buna bağlı olarak borçlar yatıyor. Demokratlar da Cumhuriyetçiler de her ikisinin önünün alınmasından yana. Amaç aynı olsa da ideolojik fark, araçları farklılaştırdığından taraflar anlaşamıyor. Cumhuriyetçiler “Devleti küçültelim bu şekilde harcamaları azaltalım” görüşünde. Demokratlar, “Devleti küçülteceğimize vergileri yükseltelim, gelirlerimiz artsın” diyor ama bir yandan da “Tamam harcamalar da bir miktar kesilebilir” orta yolunu seçiyor.
Demokratlar da harcamaların kısılmasını istese de Cumhuriyetçiler’in istediği rakamlar hala yüksek.
Cumhuriyetçiler 61 milyar Dolarlık kesinti isterken, Demokratlar “Hadi 33 milyarda anlaşalım” diyor.
Ancak aradaki rakam ve görüş farkı o kadar açık ki Başkan Barack Obama’nın Konge liderlerini Beyaz Saray’a çağırıp, “Beyler haydi artık uzlaşmaya varın,” baskısı bile pek işe yaramadı.
Sorun sadece kesinti yapılacak miktar da değil, nelerden kesinti yapılacağı. Cumhuriyetçiler
muhafazakar görüşleri doğrultusunda devletin kürtaj programlarına yaptığı desteği kesmek istiyor. Ona ek olarak işletmelerin rekabet gücünü azaltan çevreci uygulamalarından hazzetmediği Çevre Koruma Dairesi’ni gözüne kestiriyor.
Demokratlar ise devletin küçülmesini ancak orta sınıfa yeni bir yük getirmemesi karşılığında kabul edeceklerini söylüyor.

Kongre bunu hep mi yapıyor?

Kongre harcama yetkisini onaylamadığı için devlet dairelerinin geçici süreyle kapanması ilk kez gündeme gelmiyor. 1977 ve 1980 mali yıllarında da hükümet kepenk kapattı. 1981 ile 1996 mali yılları arasında toplam dokuz kez hükümet “aç-kapa” modeliyle çalıştı. Son olarak da Clinton’ın başkanlık döneminde hükümet aynı nedenlerle 1995 ve 1996 yıllarında geçici olarak kapatıldı.

Hükümet kepenk kapatınca ne oluyor?

9 Nisan gününe girildiğinde Kongre harcama yetkisini onaylamazsa 11 Nisan Pazartesi günü federal memurlar “furlough” edilecek yani işe gitmeyecek — ücretsiz zorunlu izin yapacak. İşe gitmediği için de parasını alamayacak. Kongre geçmişte memurlara işe gitmedikleri dönem için gecikmeli maaş ödedi. Ancak bugünkü Kongre aynı uygulamayı yapar mı, kesin değil.
Ama bu iki milyon devlet memurlarından bazıları “essential” yani “vazgeçilmez” sayıldıklarından Pazartesi durum ne olursa olsun işe gidecek. Askerler, güvenlik güçleri, hava kontrol görevlileri ve görevleri hayati önem taşıyan herkes işbaşında olacak. Park bekçileri, müze çalışanları veya araştırma görevlileri Pazartesi güne işe gitmese de olacak. Hükümetin kepenk kapatması vize ve pasaport işlemlerini de geciktirebilir.
Ayrıca geçmişe oranla hükümette çok daha fazla sözleşmeli eleman çalışıyor ve bunların kadrolu elemanlarla aynı uygulamaya tabi olup-olmayacakları henüz netlik kazanmış değil.

Blackberry’ler niye kapalı tutulacak?

Amerikan yasaları geçici kapanma dönemlerinde federal memurların “Ben olmazsam işler gitmez, devlet yürümez” havasına kapılıp gönüllü olarak ofise gelmelerine veya ofis dışından çalışmalarına izin vermiyor.
Bu durumdaki işkolikler disiplin cezasına çarptırılabiliyor veya işlerine son veriliyor.
O nedenle federal memurlar, hükümet kapatılırsa, ofislerine gidemeyecek. Resmi blackberry’lerini de kapatacak, ofis email’lerine bakamayacak, cevap yazamayacak. Hele hele eveden bilgisayarını açıp “şu birikmiş işleri arada çıkarayım” asla diyemeyecek.

Hükümet kepenk kapatırsa tasarruf sağlanır mı?

Hükümetin harcama yetkisi alamadığı için kapanması durumunda “vazgeçilmez” diye nitelendirilmeyen federal memurlar maaş alamayacak. Bu para ilk elde devletin cebinde kalacak. Ama Kongre geriye dönük ödeme yapılmasına karar verirse maaşlar ödenecek. Hükümetin tekrar açıldıktan sonra, federal memurlar birikmiş işlerini bitirmek için fazla mesai yapmak zorunda kalırsa, bu yine devletin cebinden çıkacak.

Amerikan ekonomisi nasıl etkilenir?

Her devlet dairesi en az elemanla günlük işlerini yapmayı deneyecek. Mesela Maliye Bakanlığı, piyasalardan borç toplamak için tahvil işlemlerine devam edecek. Merkez Bankası “olmazsa olmaz” işlerine devam edecek.
Ama bu kez kepenk kapamadan özel şirketler de etkilenmeye aday. Daha önceki dönemlerde hükümet için çalışan taşeron firma ve kişilerin sayısı azdı. Ancak son 10 yılda bu sayı hızla arttı. Hükümet kapanırsa, bu taşeronlardan sadece “vazgeçilmez”lere ödeme yapılacak. Bu nedenle hükümete iş yapan taşeron özel şirketler de çalışanlarını “zorunlu tatile” gönderebilir.
Ekonomisi büyük ölçüde federal memurların ekonomik faaliyetlerine bağlı olan başkent Washington ve en yakınındaki Maryland ile Virginia eyaletleri hükümetin kapanmasından etkilenebilir.
Başkent Washington’da her bahar yapılan Kiraz Festivali, soğuk ve yağmurlu havadan sonra ikinci darbesini de hükümetten alabilir. Müzeler ve parklar kapalı olacağından turistler şehre gelmekten vazgeçebilir, gelseler de müze kafeteryaları veya dükkanlarında alışveriş yapamayabilir.

Eh, bir de her ülkenin haber bültenlerinde bu konu geniş yer bulabilir.

Melek, meslek yaşamına yazılı basında başladı. Haftalık Barometre gazetesinde muhabir ve Management-Marketing sayfa editörü olarak çalıştıktan sonra 1990’lı yılların başında aynı gazetenin Yazı İşleri Müdür Yardımcısı olarak görev yaptı. Meslek yaşamına kısa bir ara verip İngiliz Kraliyet bursuyla City University London’da gazetecilik eğitimi aldı. 1994 yılında Amerika’ya yerleşmeden önce Hürriyet gazetesinde çalıştı. Meslek yaşamına halen Internet, radyo ve televizyon yayıncılığı yapan Amerika’nın Sesi’nde devam ediyor. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunu olan Melek, yüksek lisans derecesini 2002 yılında tamamladığı George Washington Üniversitesi MBA programından aldı.

2 responses to “Hükümet Kepenk Kapatırsa”

  1. dilek says:

    bu yüzyılda dengeler değiştikçe değişiyor.Zirvelerde oturanlarda birgün sona altlara inebiliyorlar.aslında bu yaşamın her yerinde var.evrende bile yıldızlar birgün parlaklığını yitirip kayıp gidebiliyorlar.önemli olan bu zaman diliminde en az zarala kurtulabılmek değil mi?

    • mcaglar says:

      Gözlemlerinizde çok haklısınız, her dönem farklı dinamikleri de beraberinde getirebiliyor. Bu kez Amerika’nın dinamikleri de bu ülkede belki yeni açılımları da beraberinde getirecek.

Leave a Reply to mcaglar Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Melek Çağlar

Melek, meslek yaşamına yazılı basında başladı. Haftalık Barometre gazetesinde muhabir ve Management-Marketing sayfa editörü olarak çalıştıktan sonra 1990’lı yılların başında aynı gazetenin Yazı İşleri Müdür Yardımcısı olarak görev yaptı.

Meslek yaşamına kısa bir ara verip İngiliz Kraliyet bursuyla City University London’da gazetecilik eğitimi aldı. 1994 yılında Amerika’ya yerleşmeden önce Hürriyet gazetesinde çalıştı. Meslek yaşamına halen Internet, radyo ve televizyon yayıncılığı yapan Amerika’nın Sesi’nde devam ediyor.

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunu olan Melek, yüksek lisans derecesini 2002 yılında tamamladığı George Washington Üniversitesi MBA programından aldı.

YENİ EKONOMİ HAKKINDA

Washington'da alınan siyasi kararları, New York'ta piyasalara yön veren hareketleri ve 50 eyalette sıradan insanların yaşadığı ekonomik gerçekleri ‘Yeni Ekonomi’ farklı bir bakış açısıyla okuyucularına sunuyor.

Yeni girişim ve girişimciler, hız kazanan trend'ler, uzman değerlendirmeleri, araştırmalar, sayısal veriler, kısacası Amerikan ekonomisinin performansına dair tüm sağlıklı bilgiler ‘Yeni Ekonomi’de.

‘Yeni Ekonomi’, ilgi duyanların takip etmekten sıkılmayacağı yeni ekonomik normların ‘yol haritasını’ çıkarıyor.

Yahoo! Ekonomi

Archives