I

Այն ժամանակ, երբ նրան չորս ժամ սպասում էին Ուկրաինայի նախագահն ու նախարարների մեծ մասը, Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը զրուցում էր կաշվե սև հագուստ կրող՝ ռուսական «Գիշերային գայլեր» բայքերների խմբի առաջնորդ, «Վիրաբույժ» մականվամբ հայտնի Ալեքսանդր Զալդոստանովի հետ: Ռուսաստանի նախագահը հուլիսի 12-ին ընդհատել էր Սև ծովի ափին գտնվող Սևաստոպոլ քաղքաքի օդանավակայանից մինչև Յալտա քաղաքն ընկած ճանապարհորդությունը՝ բավականին երկար այցելություն կատարելով Ղրիմում գտնվող բայքերների ճամբար: Լուսանկար՝ AP/ՌԻԱ-Նովոստի, Միխաիլ Կլիմենտև

Սև ծովի ջրերի վրա բարձրացող բլրի արևոտ լանջերից մեկին հուլիսի 12-ին Ուկրաինայի նախագահը և կառավարության նախարարների կեսը հավաքվել էին՝ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ գագաթաժողովային հանդիպում անցկացնելու համար: Նրանք հավաքվել էին ցարական ժամանակ կառուցված Լիվադիա պալատում, որտեղ 1945 թվականին անցկացված Յալթայի խորհրդաժողովի ընթացքում Չերչիլը, Ռուզվելթն ու Ստալինը բաժանել էին հետպատերազմյան Եվրոպան:

Սակայն անցյալ ամիս այդ օրը Ուկրաինայի առաջին դեմքերը սպասում էին: Սպասում: Եվ սպասում:

Օդանավակայանից իր ճանապարհի ընթացքում նախագահ Պուտինը որոշել էր կանգ առնել և մեկ գավաթ ըմպել ամեն ամառ Ղրիմում հավաքվող «Գիշերային գայլեր» ռուսական մոտոսիրողների ակումբի անդամների հետ:

Ըմպելիքները ճաշակելուց հետո նախագահ Պուտինը փոխել է իր զգեստը՝ հագին ունեցած սև շապիկի ու Յալթայի ի փոխարեն նա հագել է գործարար կոստյում, ապա ուղևորվել Ուկրաինայի նախագահի հետ հանդիպման: Նա տեղ էր ժամանել չորս ժամ ուշացումով:

«Ինչու՞ շտապել Ուկրաինայի նախագահի հետ հանդիպման», – հավանաբար մտածում էր Ռուսաստանի նախագահը: – «Նա կրկին պետք է ինձանից խնդրի վառելիքի վրա զեղչեր սահմանել, ապա կհրաժարվի իմ նախատեսած Մաքսային միությանն անդամակցելուց»: Նախագահ Պուտինն ու Ուկրաինայի նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչը հուլիսի 12-ին անցկացված ուկրաինա-ռուսական պետական հանձնաժողովի նիստից հետո: Նիստն անց է կացվել 1911 թվականին թագավոր Նիկոլայ II-ի համար կառուցված Լիվադիա պալատում: Լուսանկար՝ AP/ՌԻԱ-Նովոստիի համար, Միխաիլ Կլիմենտև

Ուկրաինայի նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչը ջերմորեն ողջունել է իրեն՝ ասելով. «Ուրախ ենք ողջունելու Ձեզ Ղրիմում: Այստեղ փոքր-ինչ շոգ է, սակայն գիտեմ, որ ճանապարհին ժամանակ գտաք շփվելու Ձեր բարեկամ բայքերների հետ»:

Ինչին Ռուսաստանի նախագահը պատասխանեց. «Նրանք Ձեզ էլ են սպասում»:

Այդ պահը բացասական էր ազդել հանդիպման ընթացքի վրա:

Հաջորդ օրն Ուկրաինայի արտգործնախարար Վոլոդիմիր Օգրիզկոն հայտնել էր Կիևում հավաքված ծրագրողներին. «Հանդիպմանը շտապելու փոխարեն կատարվել էր բայքերների հետ մեկ թաս ըմպելու նպատակ հետապնդող կանգառ: Իմ կարծիքով, սա դիվանագիտական հարված է կամ պարզապես կոպտություն: Սա ոչ նորմալ հարաբերությունների դրսևորում է»:

Իր գործընկեր, Ուկրաինայի արտակարգ իրավիճակների նախարար Վիկտոր Բալոգան Ֆեյսբուքի իր էջում գրել էր. «Երեկ ռուսների հետ մասնակցել եմ հանձնաժողովի աշխատանքին: Տպավորությունը զարհուրելի էր: Ուկրաինայի՝ ընդունող կողմի վրա շատ վատ տպավորություն է թողել համատարած վատ վարվելակերպը: Նախագահ Պուտինը գերազանցել էր ուշացած ներկայանալու սահմանները: Նա այցելել էր բայքերներին և նրանց ճանապարհի ընկերուհիներին, սա էր իր առաջնահերթությունը»:

Ուկրաինացիները վերջապես կարող են մեջբերում կատարեն պատմությունից, և դա կարող են անել հրապարակայնորեն. Կայսրը ուշացել է:

Տարիների ընթացքում Պուտինի ուշացումները վերածվել են երթևեկության պատճառով ուշացումներից, որոնք 2000 թվականին կազմել են 15 րոպե՝ Հռոմի պապ Հովհաննես Պողոս II-ի հետ հանդիպման ժամանակ, իսկ Մեծ Բրիտանիայի թագուհի Եղիսաբեթ II-ի հետ հանդիպման դեպքում՝ 14 րոպե:

Նախագահ Պուտինը նախապատվություն է տալիս շվեյցարական թանկարժեք ժամացույցներին: Ռուսաստանի նախագահության երրորդ ժամկետը ստանձնելու մոտ 90 օրվա ընթացքում նա կարծես սկսել է նպատակային օգտագործել ուշացումները՝ որպես քաղաքական զենք:

Ուկրաինացիները, եթե դա կարող է նրանց մխիթարի, միայնակը չեն:

Ակնկալելով Վլադիմիր II-ի գալուստը – 1. Նախագահ Բարաք Օբաման զրուցում է անձնակազմի ղեկավար Ջեք Լյուի հետ՝ 2012 թվականի հունիսի 18-ին Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ կայացած երկկողմանի հանդիպումից առաջ: Լուսանկար՝ ԱՄՆ-ի Սպիտակ տուն/Փիթ Սուզա

Այս տարվա հունիսի կեսին նախագահ Պուտինն այցելել է Մեքսիկա՝ «Մեծ քսանյակի» հանդիպմանը մասնակցելու համար: Բացի այդ, դա առաջին անգամն էր, երբ Վլադիմիր Պուտինը, նախագահական պաշտոնը ստանձնելուց հետո, պետք է հանդիպեր ԱՄՆ-ի նախագահ Բարաք Օբամային: Մայիս ամսին Պուտինը չի մասնակցել Վաշինգտոնի մոտակայքում Օբամայի կողմից «Մեծ ութնյակի» կազմակերպված հանդիպմանը:

Ոչ ոք այդ մասին պաշտոնական հայտարարություն չի տարածել, սակայն նախագահ Պուտինն ուշացրել էր նախագահ Օբամայի հետ նշանակված հանդիպման:

Լոս Կաբոսի «Լա Էսպերանցա» հանգստավայրում գոլֆի մեքենաների խցանու՞մ էր տեղի ունեցել: Ոչ ոգ ոչինչ չի ասում:

Որքա՞ն ուշ էր ժամանել նա: Ոչ ոգ ոչինչ չի ասում: Ըստ էության, մոտ 15-ից 30 րոպեով է ուշացել:

ԱՄՆ-ի Սպիտակ տան լուսանկարիչ Փիթ Սաուզայի կողմից հունիսի 18-ին արված լուսանկարների վրա երևում է, որ նախագահ Օբաման հակիրճ ճեպազրույց է ունեցել Սպիտակ տան անձնակազմի ղեկավար Ջեք Լյուի հետ: Ապա, մի քանի րոպե անց և այգու այլ մասում, ԱՄՆ-ի նախագահին կարելի էր տեսնել կոստյումի պիջակը հանած և Ռուսաստանում ԱՄՆ-ի դեսպան Մայքլ ՄըքՖոլի հետ զրուցելիս:

Ակնկալելով Վլադիմիր II-ի գալուստը – 2. Նախագահ Բարաք Օբաման, սպասելով նախագահ Պուտինին, զրույց է ունեցել Ռուսաստանում ԱՄՆ-ի դեսպան Մայքլ ՄըքՖոլի հետ: Լուսանկար՝ ԱՄՆ-ի Սպիտակ տուն/Փիթ Սուզա

Արհամարհական այս վերաբերմունքին հաջորդել էր Սանկտ Պետերբուրգում չորս օր հետո անցկացված Տնտեսական միջազգային ֆորումը:

Կրեմլի պաշտոնական անձինք մի քանի ամիս շարունակ համոզում էին օտարերկրյա գործարարներին այցելել Սանկտ Պետերբուրգ՝ մասնակցելու «Ռուսաստանի Դավոս»-ին:

Օտարերկրյա հարյուրավոր գործարարներ հունիսի 22-ին հավաքվել էին՝ տեղեկանալու օտարերկրյա ներդրումներ կատարելու հնարավորության մասին: Նախագահ Պուտինին և նրա ուղերձին գործարարները ստիպված էին եղել սպասել մոտ 40 րոպե:

Դրանից հետո նրանք արժանացան իրական «վերաբերմունքի»: Օտարերկրյա էներգետիկական ընկերությունների մոտ տասը ղեկավար հավաքվել էին՝ Ռուսաստանի նախագահի հետ առանձնազրույց ունենալու նպատակով: Նրանք հավաքվել էին նեղ, խավար, վատ օդափոխվող միջանցքում, որտեղ աթոռ չկար: Այդ մասին ներկայացված տեղեկությունները տարբերվում են միմյանցից: Որոշ մասնակիցների համաձայն, ամառային շոգ եղանակի պայմաններում նրանք սպասել էին մոտ երեք ժամ: Ոմանք ասում են՝ չորս: Միջանցքում հավաքվածների թվում էին բրիտանական «BP», ֆրանսիական «Total» և «GDF Suez», գերմանական «Eon», նորվեգական «Statoil», իտալական «Enel», ամերիկյան «General Electric», ինչպես նաև Ռուսաստանի էներգետիկական խոշորագույն մի քանի ընկերությունների ղեկավարները:

Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի ուղերձը Սանկտ Պետերբուրգում հունիսի 21-ին անցկացված Միջազգային տնտեսական համաժողովի մասնակիցներին: Պուտինին քննադատության են ենթարկել ուշանալու համար: Լուսանկար՝ Retuers/Սերգեյ Կարպուխին

«Հավաքվածների համար սա վիրավորական էր», — «The Wall Street Journal»-ին ավելի ուշ ասել էր նավթային ընկերությունների գործադիր ղեկավարներից մեկը: Սպասողներից մյուսն ասել էր, թե «հավաքված գործադիրների մեկ ժամվա աշխատավարձի համախառն գումարը մի քանի անգամ գերազանցում էր գագաթաժողովի բյուջեն»:

Էներգետիկական ընկերությունների ղեկավարները սակայն քաջատեղյակ էին, որ առանց երկրի մակերևույթի վրա գտնվող քաղաքական գործիչների բարյացակամ վերաբերմունքի նավթի և բնական գազի պաշարները սովորաբար հողի մակերևույթի տակ են մնում:

Մեկ ժամ տևած հանդիպումից հետո «Total» ընկերության գործադիր տնօրենը դիմել էր ֆրանսիական դիվանագիտական արվեստի հնարքներին: Լրագրողներից հետ ունեցած հանդիպման ժամանակ նա ասել էր, թե «սենյակից դուրս գալուց հետո առավել լավատեսական էր տրամադրված»:

Նախագահ Պուտինն այս հանդիպումից հետո այցելել էր Իսրայել:

Այնտեղ, «Haarez» պարբերականի վկայությամբ, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում խորհրդային բանակի զինվորների հիշատակին նվիրված բացման արարողությունից առաջ Ռուսաստանի նախագահին 90 րոպե սպասել էր Իսրայելի կառավարության բարձրագույն պաշտոնյաների ողջ անձնակազմը:

Պուտինի գործելակերպին հետևող որոշ մասնագետների համաձայն, «հույսի շողք էր փայլփլել» այն ժամանակ, երբ Ռուսաստանի նախագահն առանց ուշացման ժամանել էր Լոնդոնում Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Դեյվիդ Քեմերոնի հետ հանդիպման: Մյուսները սակայն նշել են, որ հանդիպումը կապված էր օլիմպիական խաղերի ընթացքում ձյուդոյի մրցումները դիտելու հետ, և խաղերի «մեխանիզմն» անհնար էր հարմարեցնել դիտորդներից որևէ մեկի քմահաճույքին:

Մոսկվայում շատերն ասում են, որ նախագահի ունեցած ուշանալու սովորությունը թանկ է նստում պետական բյուջեի վրա:

«Moscow Times» պարբերականի խմբագրականում այս կապակցությամբ նշվել է. «Օտարերկրյա ներդրողներն, ըստ էության, չեն անտեսելու Ռուսաստանը՝ Պուտինի կողմից հանդիպումների ժամանակին չներկայանալու պատճառով»: Ռուսաստանը հսկա հնարավորություններ է առաջարկում, իսկ Պուտինը հեշտացրել է երկրում ներդրումներ կատարելու գործընթացը: Սակայն հանդիպումներին ժամանակին ներկայանալու նրա ակնհայտ անկարողությունը բացահայտում է ներդրողների, որոնց համար «ժամանակը փող է», նկատմամբ հարգանքի առկա բացակայությունը: Պուտինն անտեսում է ներդրողներին իր համակրանքի մասին հայտնելու մի պարզ եղանակ՝ չուշանալը: Նա պետք է դադարեցնի ուշացումները»:

Ճի՛շտ ժամանակին: Ժամանակին ներկայացած Վլադիմիր Պուտինը սեղմում է Չինաստանի նախագահ Հու Ջինթաոյի ձեռրքը Պեկինի Ժողովրդական դահլիճում 2012 թվականի հունիսի 7-ին կայացած հանդիպման ընթացքում: Արդյո՞ք դա Ռուսաստանի ղեկավարի կողմից ասիական քաղաքակրթությանն ուղղված հարգանքի նշան է, թե՞ ճանաչում է այն հանգամանքի, որ Ռուսաստանն այժմ կրտսեր գործընկեր է: Լուսանկար՝ AP/Մարկ Ռալստոն

Պուտինի պահվածքին հետևող այլ անձանց համար ուրիշների նկատմամբ իր արհամարհական վերաբերմունքը նման է 1981 թվականին դերասան Մել Բրուքսի կողմից «Աշխարհի պատմություն. Մաս 1-ին» կինոնկարում Ֆրանսիայի թագավոր Լյուդովիկոս XVI-ի ստեղծված պատկերի պահվածքին: Կինոնկարում քծնող պալատականներով շրջապատված Ֆրանսիայի թագավորը ձեռք է գցում բոլոր կանանց, ապա ոսկե դրամ նետում կեղտով լի միզաման: Նայելով տեսախցիկի մեջ, «թագավորը» լայն ժպտում է և ասում՝ «Թագավոր լինելուց լավ բա՛ն»:

Իրական կյանքում սակայն Լյուդովիկոս XVI-ի արիստոկրատական պահվածքը դարձել էր Ֆրանսիական մեծ հեղափոխության պատճառներից մեկը: Նա գլխատվել է գիլյոտին վրա 1793 թվականին: Նրա որդի, Լյուդովիկոս XVII-ը, մահացել է բանտում: Մահապատժի ենթարկված թագավորի կրտսեր եղբայր, Լյուդովիկոս XVIII-ը, 23 տարի անցկացրել է աքսորի մեջ՝ վերջապես գահի բարձրանալով 1814 թվականին:

Լյուդովիկոս XVIII-ը, որի վրա հավանաբար դրական ազդեցություն էին գործել հեղափոխության և արտաքսման տարիները, դարձել էր արդեն երկու հարյուրամյակ շրջանառությունից դուրս չեկող արտահայտության հեղինակը: Այն է՝ «Ճշտապահությունն արքաների քաղաքավարությունն է»: