Azərbaycanın Türkiyə vətəndaşlarına viza rejimini ləğv etməsi Türkiyə və Azərbaycan cəmiyyətlərinin əsas gözləntilərindəndir. Türkiyə və İran Azərbaycan vətəndaşları üçün viza rejimini birtərəfli qaydada ləğv edib. Bir sözlə, Azərbaycan vətəndaşları regionda mühüm qonşuları olan Gürcüstan, Rusiya, Qazaxıstan və başqa MDB ölkələrinə vizasız səfər edir. Hazırda Avropa İttifaqı ölkələrinə viza rejimin yüngülləşdirilməsi məsələsi də gündəlikdədir. Bu sıraya yalnız Baltikyanı ölkələr, Türkmənistan və Azərbaycanla müharibə vəziyyətində olan Ermənistan daxil deyil.
Xatırladaq ki, 2009-cu ildə Ankarada Türkiyə və Azərbaycan xarici işlər nazirləri arasında viza rejiminin ləğvi haqqında saziş imzalanması nəzərdə tutulurdu, lakin son anda təxirə salınıb. Buna baxmayaraq, Azərbaycan və Türkiyə ictimaiyyətləri davamlı şəkildə hökumətlərindən məsələ ilə bağlı danışıqları başa çatdırmağı tələb edir. Azərbaycan hökuməti artıq neçə illərdir viza rejiminin aradan qaldırılmasında çətinlikləri texniki məsələlərlə əlaqələndirirdi. Bu günlərdə isə problemin əsl səbəblərini Prezident Administrasiyasının ictimai-siyasi şöbəsinin müdiri Əli Həsənov türkiyəli jurnalistlərlə söhbətində bildirib.
“2009-cu ildə Türkiyənin Azərbaycanla viza rejiminin ləğv edilməsi təklifi İranın təzyiqi səbəbindən baş tutmadı”, – deyə o qeyd edib
Əli Həsənov
Onun sözlərinə görə, İran iranlılar üçün də viza rejimi ləğv edilmədiyi təqdirdə Naxçıvanla Azərbaycanın qalan əraziləri arasında yolu bağlayacağı ilə hədələyib. “Hazırda Naxçıvanın digər Azərbaycan əraziləri ilə yerüstü əlaqəsi yalnız İran vasitəsilə təmin edilir. Qaz, müxtəlif mallar və s. daxil olmaqla, ixracatın əsas hissəsi İrandan keçir. Vizalardan imtina etsək, bunu eyni zamanda həm Türkiyə, həm də İran üçün etməliyik. Lakin düşünmürəm ki, hökumətimiz buna hazırdır”, – deyə o bildirib.
Şöbə müdiri İrandan Azərbaycan vasitəsilə Avropaya 300 tona yaxın narkotik daşındığını bildirib. “Biz bu narkotikin cəmi 5-10 tonunu tuta bilirik”.
Cənab Həsənovun sözlərindən bəlli olur ki, Azərbaycanın milli maraqları İranla sərhədi açmağa imkan vermir. “İrandakı siyasi qeyri-sabitlik çox sayda qaçqının bizim tərəfə axınına səbəb ola bilər. Bu, bizim milli təhlükəsizliyimiz üçün təhlükədir. İran xüsusi xidmətlərinin Azərbaycanda gizli fəaliyyəti də narahatçılıq mənbəyidir”.
Maraqlıdır ki, şöbə müdirinin bəyanatı Azərbaycan hökumətinin bəyanatları ilə üst-üstə düşmür. Çünki, Azərbaycan dövlət başçısı bir qayda olaraq rəhbərlik etdiyi hökumətin güclü qüvvə olduğunu, müstəqil daxili və xarici siyasət kursu yeritdiyini bildirir. “Azərbaycan güclü dövlətdir, onun daxili və xarici siyasəti xalqa söykənir. Heç bir qüvvə Azərbaycanın siyasətinə təsir edə bilməz”, – deyə Azərbaycanın ali rəhbərləri davamlı olaraq vurğulayır.
Amerika Azərbaycan hərbi təlimlərinin təxirə salınmasında da xarici təsirlərin izi görünür. Belə ki, sonuncu “Regional Cavab” adlı Amerika-Azərbaycan hərbi təlimləri 2009-cu ildə keçirilib. Bu gün Müdafiə nazirliyinin beynəlxalq hərbi əməkdaşlıq idarəsinin rəisi Ramiz Nəcəfov bu adda təlimlərin müəyyən səbəblərdən keçirilməyəcəyini deyib. “Amma, bu ssenari ilə hərbi təlimlər keçiriləcək. Bu il Rumıniyada, gələn il isə Almaniyada Amerika-Azərbaycan hərbi təlimləri baş tutacaq”.
Hərbi təlimlərin Azərbaycanda keçirilməməsinin və regional cavab terminindən imtina edilməsinin sətraltı səbəbləri də bəlli olur.
Doğrudan da məntiqlə Amerika və Azərbaycan regional hərbi cavabları hansı ölkələrə verə bilər? Sualın cavabını da bu ölkələrin Azərbaycana münasibətində axtarmaq lazımdır. Bir də, İran və Rusiya əks olaraq, Azərbaycana hərbi təzyiq edərsə Amerika və Azərbaycan birgə regional hərbi cavab verəcəkmi? Yəqin ki, 2008-ci ilin avqustunda Rusiyanın Gürcüstana hərbi təcavüzü zamanı Gürcüstanın müharibə meydanında köməksiz qalması da Azərbaycanı ölkəsində hərbi təlimlərin keçirilməsinə icazə verməkdən vaz keçməsinə səbəb olub.
