უსიტყვო მინიშნებები რუსეთისგან

Posted June 14th, 2013 at 6:22 pm (UTC+0)
Leave a comment

იცვლება თუ არა მიდგომები კონფლიქტის ხედვაში

 

საქართველოში ცდილობენ სხვაგვარი თვალით შეხედონ და შეაფასონ კონფლიქტები, ქართულ-ოსური და ქართულ-აფხაზური. მიზანი კვლავინდებურად უცვლელი რჩება – ეს კონფლიქტის ამოწურვაა. თუმცა მიდგომა, ხედვა ამ მიზნისკენ სავალი გზების, საშუალებების, შესაძლებლობების, იცვლება. ახალი ხელისუფლება მიიჩნევს, რომ მისი წინამორბედის პოლიტიკა კონფლიქტების მოგვარების საქმეში წარუმატებელი და არაეფექტური იყო, რომლის გაგრძელება გზაა გამოუვალი ჩიხისკენ, რომლიდან უკან დასაბრუნებელი ბილიკები და ხიდები უკვე გადამწვარი იქნება.

ყოფილი ხელისუფლება მიიჩნევდა, რომ დიალოგი აფხაზებთან და ოსებთან რეალურად შედეგის მომტანი არ შეიძლებოდა ყოფილიყო, რადგან ნებისმიერ შემთხვევაში მათ დამოკიდებულებებს და ნაბიჯებს განსაზღვრავს და აკონტროლებს რუსეთი. ამდენად, როგორც არ უნდა ეცადა საქართველოს მეგობრული და ნათესაური კავშირების წახალისების გზით ურთიერთობების გაღრმავება აფხაზებთან და ოსებთან, ეს პოლიტიკურ შედეგს ვერ მოიტანდა, რადგან რუსეთი მათ ამის ნებას არ დართავდა. ყოფილი ხელისუფლება საქართველოში მიიჩნევდა, რომ ძალისხმევის დახარჯვა ისეთი ნაბიჯების გადასადგმელად, რაც აპრიორი შედეგს არ მოიტანდა, საჭირო არ იყო. მათი მოსაზრებით, კონფლიქტების მოგვარებას ერთადერთი გასაღები ჰქონდა, რომელიც კრემლში ინახებოდა. ადამიანური კავშირების გაწყვეტისკენ პირველი ნაბიჯები ვარდების რევოლუციის შემდეგ მალევე გადაიდგა. ერგნეთის ბაზრობა, სადაც ოსები და ქართველები ყოველდღიურად ერთმანეთს ხვდებოდნენ, სადაც ოსები ქართული ფულით ვაჭრობდნენ და ერთობლივი სავაჭრო-ეკონომიკური ურთიერთობები ყალიბდებოდა, ერთი ხელის მოსმით და ძალიან უხეში ფორმით დაიხურა. კამერების თვალწინ, უროებით დალეწეს ხელისუფლების წარმომადგენლებმა ქართველებისა და ოსების სავაჭრო დახლები. ყოფილ ხელისუფლებას უარი არც ძალისმიერი პოლიტიკის გატარებაზე უთქვამს ოთხი წლის შემდეგ. მანამდე კი რამდენჯერმე გაიჟღერა დაპირებებმა ცხინვალში ახალი წლის შეხვედრის თაობაზე.

კონფლიქტების ხედვა, დამოკიდებულება მათ მიმართ არც ომის შემდეგ შეცვლილა. სიხისტე ალბათ ის სიტყვაა, რაც ყველაზე ნათლად გადმოსცემს საქართველოს ყოფილი ხელისუფლების პოლიტიკის შინაარსს კონფლიქტების მიმართ. ქართული პოლიციის დანაყოფებიც კი, რომლებიც ადმინისტრაციულ სასაზღვრო ზოლს იცავდნენ, იჩენდნენ მაქსიმალურ სიმკაცრეს როგორც ოსური მხრიდან ქართულ მხარეს ფარულად გადმოსული ადამიანების მიმართ, ისე პირიქით. სასაზღვრო ზონის სოფლების მაცხოვრებლები მხოლოდ ფარულად, ვინაობის დასახელების გარეშე საუბრობდნენ იმის თაობაზე, თუ როგორ გადაუყარა ქართულმა პოლიციამ ფარულად შემოსულ ოსებს გასაყიდად რამდენიმე ვედროთი გადმოტანილი პომიდორი და ყველი და სხვა. უკეთესი ვითარება, რა თქმა უნდა, არც საზღვრის მეორე მხარეს იყო. დაკავებების სიხშირე არარსებული საზღვრის გადაკვეთის მიზეზით ყოველგვარ გონივრულ ჩარჩოს გასცდა. კოდურ სიტყვად იქცა ჯონჯოლი, რომლის არსებობის თაობაზე მანამდე არც ერთ უცხოელ დამკვირვებელს, ევროკავშირის მონიტორინგის მისიის წევრს წარმოდგენაც არ ჰქონდა. დღეს კი თითოეული მათგანისთვის ცნობილია ამ მცენარის არსებობისა და დანიშნულების თაობაზე, რადგან ყოველი მეოთხე დაკავებული ცხინვალის მხარეს, სწორედ ჯონჯოლის მოკრეფის გამო ხვდება ცხინვალის ციხეში. კოდური სიტყვა ჯონჯოლი აერთიანებს იმ დაკავებულებსაც, რომლებიც შეშის მოჭრის დროს დააპატიმრეს და მწყემსებსაც, ვინც, მოსაკლისებული საქონლის ძებნაში შემთხვევით „მიღმა“ მხარეს აღმოჩნდნენ, რომ აღარაფერი ვთქვათ ნასვამ მდგომარეობაში მყოფი და ამის გამო გზააბნეული ადამიანების დაკავების შემთხვევებზე, ასევე საკუთარი სახლების მონატრების გამო გაპარული არასრულწლოვანების დაპატიმრებებეზე, რომელთა ციხიდან დახსნას ზოგჯერ ევროკომისრის შუამდგომლობა სჭირდება.

„გაფუჭებული ურთიერთობების“ ყველაზე მტკივნეული შედეგი ომის შემდგომ კი მაინც წყალს უკავშირდება. რამდენიმე დღის წინ ადმინისტრაციული საზღვრის მიმდებარედ ჩასული არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენლები, რომლებმაც ვიზიტი რუსი მესაზღვრეების მიერ გაბმული მავთულხლართების სანახავად განახორციელეს, ჩვენთან საუბრისას გაკვირვებით აღნიშნავდნენ, რომ მავთულხლართების არსებობის მიუხედავად, მოსახლეობისთვის პირველი რიგის პრობლემა სოციალური თემატიკის იყო და ეს სარწყავ წყალს უკავშირდებოდა. სარწყავი წყლის საკითხი მართლაც რომ ყველაზე აქტუალურია კონფლიქტის ზონის ორივე მხარეს. იმდენად აქტუალური, რომ თუ ეს პრობლემა აქ გადაიჭრება,  ერთდორულად რამდენიმე საკითხს მოაგვარებს. პირველ რიგში კი იმოქმედებს სოციალურ მდგომარეობაზე ადგილობრივი მოსახლეობის. აქვე ხაზგასასმელია ისიც, რომ სარწყავი წყლის დაბლოკვით ზარალდება არა მხოლოდ ქართული, არამედ ოსური სოფლებიც. გეოგრაფიული თავისებურებებიდან გამომდინარე ამ ტერიტორიაზე ირიგაციის სისტემები ქართულიდან ოსურ, ოსურიდან კი ქართულ სოფლებს უკავშირდება, სათავე ნაგებებობი კი ოსურ მხარესაა განლაგებული. ორი წლის წინ დაიწყო და ახლა დასრულებულია უპრეცედენტო პროექტი, რაც ზონკარის წყალსაცავის რეაბილიტაციას ითვალისწინებდა. ეს უდიდესი წყლის რეზერვუარი ოსურ მხარეს მდებარეობს. ეუთოს დახმარებით მის აღდგენაში ქართველი და ოსი სპეციალისტები ერთობლივად მონაწილეობდნენ. დაახლეობით, ორი თვის წინ ოსურმა მხარემ გამოთქვა ინიციატივა, რაც ქართველებისთვის სრული მოულოდნელობა იყო. ისინი მზად იყვნენ მიეწოდებინათ წყალი ქართული სოფლებისთვის იმ შემთხვევაში, თუ ოსური სოფლებიც მიიღებდნენ წყალს, რასაც ქართულ სოფლებზე უნდა გაევლო. ამ ინიციატივის ხორცშესხმა რა თქმა უნდა, უდიდეს მნიშვნელობას ატარებს. რამდენიმე დღის წინ პარლამენტის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის დროებითი კომისიის წევრების მონაწილეობით გამართულ შეხვედრაზე ითქვა, რომ ქართული მხარე ამ ინიციატივას ძალიან აფასებს და მუშაობს იმაზე, რომ ოსი კოლეგების თხოვნა იყოს გათვალისწინებული. სარწყავი წყლით უზრუნველყოფის საკითხს ქართულ-ოსური კონფლიქტის ზონაში, შეიძლება ითქვას, რომ ქვაკუთხედის მნიშვნელობის არის ამ ეტაპზე.

რას ცვლის ახალი ხელისუფლება კონფლიქტების ხედვაში

ხელისუფლება მიიჩნევს, რომ კონფლიქტების მოგვარების პერსპექტივა კოპლექსური მიდგომებით უნდა შექმნას. ამაზე მეტყველებს რამდენიმე მიმართულებით გაგზავნილი მესიჯი. ერთის მხრივ მინისტრად რეინტეგრაციის საკითხებში დაინიშნა ადამიანი, რომელიც ყოველთვის მზადყოფნას გამოთქვამდა და გამოთქვამს გაითვალისწინოს მთელი რიგი მოსაზრებები როგორც აფხაზების, ასევე ოსების. მათ შორის, თვით სამინისტროს დასახელებაში შეიტანოს კორექტირება, რადგან სიტყვა „რეინტეგრაცია“ აფხაზებისა და ოსებისთვის არასასიამოვნო მოსასმენია. მეორეს მხრივ ინიშნება პრემიერ მინისტრის სპეციალური წარმომადგენელი რუსეთთან ურთიერთობის საკითხებში, რომელსაც ურთიერთობების საგანგებო და არაპოლიტიკური ჩარჩო აქვს. მისი მიზანია გზების ძიება ურთიერთობებისთვის, რაც ჩვეულებრივი მოქალაქეებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. საქართველო მზადყოფნას გამოთქვამს გადახედოს კანონს ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ და ეს მზადყოფნა რეალობაში მოჰყავს. პრეზიდენტის ვეტოს მიუხედავად, საქართველოს პარლამენტი ცვლის აღნიშნულ კანონს, რითაც ამარტივებს სანქციებს რიგითი მოქალაქეებისთვის, ვინც შემთხვევით გადმოკვეთს ადმინისტრაციულ საზღვარს. ადრე ამგვარ კანონდარღვევაზე სასჯელი დაპატიმრებას ითვალისწინებდა, ახლა კი მხოლოდ ფულადი ჯარიმაა.

მორიგი გზავნილი საქართველოს მხრიდან იმ ადამიანების გათავისუფლებაა, რომელთა  გადაცემას ოსური მხარე წლების განმავლობაში უშედეგოდ ითხოვდა. რა თქმა უნდა, ამ მხრივ, პირველ რიგში აღსანიშნავია მარეკ დუდაევის გათავისუფლება, რომელიც სასჯელს 2004 წლის მარტიდან იხდიდა საქართველოში მკვლელობის, ფულის გამოძალვის და ყაჩაღობის ბრალდებით. 2005 წელს 23 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა, ორი დღის წინ კი სასამართლოს გადაწყვეტილებით, იგი განთავისუფლდა და ახლა ცხინვალში იმყოფება. მარეკ დუდაევის განთავისუფლებას გამუდმებით ითხოვდა ოსური მხარე შეხვედრებზე, რაც ინციდენტების პრევენციისა და მათზე რეაგირების მექანიზმების ფარგლებში, ერგნეთში იმართებოდა, თუმცა ქართული მხარის პასუხი წლების მანძილზე არ შეცვლილა დუდაევთან მიმართებით. ქართველი სამართალდამცავები და პოლიტიკოსები აცხადებდნენ, რომ იგი ძალიან საშიში კრიმინალია, ამდენად მისი განთავისუფლება საფრთხეს წარმოადგენს. დუდაევის საქმე ჟურნალისტმა ვახტანგ კომახიძემაც შეისწავლა. მისი ადვოკატი, გელა ნიკოლაიშვილი გამუდმებით საუბრობდა დარღვევებზე მის საქმეში. საბოლოო სიტყვა კი ამჟამინდელმა სახალხო დამცველმა თქვა, რომელმაც ასევე განაცხადა მთელ რიგ ხარვეზებზე დუდაევის მიმართ.

დუდაევის განთავისუფლებას წინ უსწრებდა ცხინვალიდან მშობლებისა და ახლობლების მიერ საქართველოს ტერიტორიაზე დაკავებული პატიმრების მონახულების შემთხვევა.

ორიოდე კვირის წინ კი მოულოდნელად, ცნობილი გახდა რუსი სამხედროების ქმედებების შესახებ, რომლებმაც დიცისა და დვანის მიმდებარედ საზღვარი გადმოწიეს და მავთუხლართების დამონტაჟება დაიწყეს. დღემდე უპასუხოდაა დარჩენილი საქართველოს ხელისუფლების მიერ რუსეთის ხელისუფლებისთვის გაგზავნილი საპროტესტო ნოტა. რუსეთს საქართველოსთვის პასუხი არანაირი საელჩოს შუამავლობით არ გაუცია. უსიტვო პასუხად შეიძლება ჩაითვალოს მხოლოდ ის, რომ რუს მესაზღვრეებს დაწყებული საქმე აღარ გაუგრძელებიათ, მაგრამ ამავდროულად, არც უკვე გაბმული მავთულხლართისთვის უხლიათ ხელი. დიცი და დვანი, ასევე ახალი ხურვალეთი, გუგუტიანთკარი და სხვა ადმინისტრაციული საზღვრის მიმდებარე სოფლები მას შემდეგ არაერთმა უცხოელმა დიპლომატმა მოინახულა, რასაც ორგანიზებას, ბუნებრივია საქართველოს ხელისუფლება უკეთებს. დასავლელი პარტიორების თანადგომა და დახმარება რომ ერთადერთი ალტერნატივაა საქართველოსთვის, ხელისუფლებაში ყველა კარგად აცნობიერებს. ასევე ყველა კარგად ხვდება იმასაც, რომ რუსმა მესაზღვრეებმა მავთულხლართები გორის ცენტრზეც რომ გაატარონ, საქართველოს წინააღმდეგობის არანაირი ბერკეტი არ ექნება, გარდა საერთაშორისო თანამეგობრობის ძალისხმევის იმედისა.

მაინც რას ნიშნავს, რაზე მეტყველებს რუსი მესაზღვრეების ქმედება? როგორც რუსეთის ფედერაციის საგარეო საქმეთა მინსიტრის მოადგილე, გრიგორი კარასინმა თქვა, ნებისმიერი ბრძანება ხომ ცენტრიდან მოდის. რუსეთის მხრიდან დუმილის პირობებში რთულია გადაჭრით თქმა იმისა, რომ მავთულხლართების გაყვანაზე მიღებული გადაწყვეტილება პასუხია, ერთგვარი მინიშნებაა იმაზე, რომ რუსეთს, რომელიც ერთის მხრივ უარს არ ამბობს ზურაბ აბაშიძესთან მოსალაპარაკებლად კარასინი გაუშვას, მეორეს მხრივ სულაც არ მოსწონს აქტივობები, რასაც ქართული მხარე აფხაზებისა და ოსების მიმართ ახორციელებს.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Author: ნინო დალაქიშვილი

ნინო დალაქიშვილი, პროფესიით ჟურნალისტი, დაამთავრა თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტი. 2000 წლიდან აქტიურად მუშაობს ჟურნალისტიკაში, 2006 წელს მიღებული აქვს ფონდ ღია საზოგადოება საქართველოს მიერ დაწესებული ჯილდო საუკეთესო ჟურნალისტური გამოძიებისთვის რეგიონებში. სხვადასხვა დროს მუშაობდა რეგიონულ (ტელეკომპანია "თრიალეთი", საავტორო თოქ შოუს ავტორი და წამყვანი, "ხალხის გაზეთში" სარედაქციო წერილების ავტორი, შიდა ქართლი, გორი) და ცენტრალურ მედიაში (24 საათი, ჟურნალისტი). 2009 წლიდან მუშაობს ამერიკის ხმის კორესპონდენტად. მისი რეპორტაჟების თემატიკა, უმეტესწილად, უკავშირდება კონფლიქტურ რეგიონებში არსებულ ვითარების ასახვასა და ანალიზის. მიიჩნევს, რომ ჟურნალისტიკა, უპირველეს ყოვლისა, სინდისის საქმეა და რომ ჯანსაღი საზოგადოება პროფესიონალებისგან სწორედ ამგვარ ჟურნალისტიკას ითხოვს.

Categories

Calendar

June 2013
M T W T F S S
    Aug »
 12
3456789
10111213141516
17181920212223
24252627282930