هه‌ڵبژاردنه‌کانی تورکیا

Posted May 20th, 2011 at 2:15 pm (UTC-5)
5 comments

ئه‌گه‌ر له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کانی پێشوی تورکیادا مه‌سه‌له‌کانی ئایین ، سیکیولاریزم و ئابوری ، تا ڕاده‌یه‌ک سیاسه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌ییه‌کان فاکته‌ر ده‌بوون ، به‌ڵام له‌م هه‌ڵبژاردنه‌ی ئه‌مساڵدا سه‌نگیه‌کان زۆرتر که‌وتونه‌ته‌ سه‌ر مه‌سه‌له‌ی کورد له‌ تورکیادا.

هه‌ردوو لایه‌نی سه‌ره‌کی له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ، پارتی داد و گه‌شه‌ پێدان واته‌ ئاکه‌په‌ که‌ فه‌رمانڕه‌وای تورکیایه‌ و پارتی ئاشتی و دیموکراسی کورده‌کان به‌شێوه‌یه‌کی به‌رچاو به‌شدارن له‌ هه‌ڵمه‌ته‌کانی هه‌ڵبژاردندا و هه‌ر یه‌که‌یان ده‌خوازێت له‌ باشوری ڕۆژهه‌ڵاتی تورکیادا ببێته‌ خاوه‌ن زۆرترین نوێنه‌ر له‌ په‌رله‌ماندا.

هه‌رچی دوو پارتیه‌ سه‌ره‌کیه‌که‌ی ئۆپزسیۆننن (جه‌هه‌په‌ وه‌ مه‌هه‌په‌) ، له‌مساڵدا ده‌رفه‌تیان زۆر که‌متره‌ به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ ساڵانی ڕابردوودا تا بتوانن ژماره‌یه‌کی گونجاوی نوێنه‌رایه‌تیان له‌ په‌رله‌ماندا هه‌بێت. له‌وانه‌یه‌ ئه‌مه‌ وه‌ک هه‌واڵێک بۆ زۆر که‌س جێی خۆشحاڵی بێت ، وه‌لێ له‌ نێوه‌نده‌کانی کۆمه‌ڵگای سیڤیلی تورکیادا به‌ چاوێکی تره‌وه‌ سه‌یری ده‌که‌ن و ده‌گوترێت زیان ده‌بێت بۆ بواری دیموکراسی تورکیا که‌ په‌رله‌مانێکی هه‌بێت به‌بێ ئۆپزسیۆن.

بڵاوبونه‌وه‌ی ژماره‌یه‌ک گرته‌ی ڤیدیۆیی سێکسی  که‌ بوونه‌ته‌ ‌ شه‌رمه‌زاری  بۆ پارتی ناسیۆنالیستی تورکیا (مه‌هه‌په‌) کاریگه‌ریه‌کی نێگه‌تیڤی هه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌م لایه‌نه‌ سیاسیه‌ و ئێستا له‌ تورکیادا باسیش له‌وه‌ ده‌کرێت که‌ ده‌شێت له‌ هه‌ڵبژاردنه‌که‌ی 12 ی 6 دا نه‌شتوانێت ئه‌و ڕێژه‌ی له‌ سه‌دا ده‌یه‌ش به‌ده‌ست بێنێت که‌ پێویسته‌ بۆ سه‌رکه‌وتن له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کانی تورکیادا. ئه‌مه‌ش یانی ئاکه‌په‌ ده‌که‌وێته‌ باریکی باشتره‌وه‌ بۆ تێپه‌ڕاندنی گۆڕانکاریه‌کانی بڕیاره‌ له‌  ده‌ستوری وڵاته‌که‌دا بکرێت ، به‌ تایبه‌تیش ڕاوه‌رگرتنه‌ گشتیه‌کان وا نیشان ده‌ده‌ن ئاکه‌په‌ ده‌شێت له‌سه‌دا 46 بۆ له‌سه‌دا 48 ی ده‌نگه‌کان به‌ده‌ست بێنێت.

شیکه‌ره‌وه‌ سیاسیه‌کان له‌و باوه‌ڕه‌دان ئه‌و گۆڕانکاریانه‌ی له‌ ده‌ستوردا ده‌کرێن قۆناغێکی نوێ له‌ وڵاته‌که‌دا دێنێته‌ ئاراوه‌ و پێشی ده‌ڵێن تورکیای نوێ.

جه‌نگیز چاندار ، نوسه‌ر و ڕۆژنامه‌وانی تورک ده‌ڵێت ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ قۆناغێکی نوێ ده‌بێت له‌ تورکیادا که‌ یارمه‌تیده‌ر ده‌بێت بۆ هێنانه‌ ئارای ده‌ستورێکی نوێ له‌ وڵاته‌که‌دا که‌ زۆرێک له‌ سه‌ربه‌خۆیی له‌ خۆ ده‌گرێت و له‌وانه‌ زۆریان په‌یوه‌ندییان به‌ مه‌سه‌له‌ی کورده‌وه‌ هه‌یه‌ له‌ وڵاته‌که‌دا.

بۆ گوێگرتن له‌ بۆچونه‌کانی به‌ڕێز چاندار کلیکی ئه‌م لینکه‌ی لای خواره‌وه‌ بکه‌.

http://www.voanews.com/kurdish/news/cengiz_candar_may11-121618734.html

 

ئاکه‌په‌ سه‌رکه‌وتنی سێهه‌می ده‌وێت له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا ، بۆیه‌شه‌ ئه‌مجاره‌یان له‌م هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردنه‌دا  باس له‌ ده‌ستکه‌وته‌کان ده‌کرێت و جه‌خت کردنه‌وه‌یه‌کی زۆریش له‌ نۆژه‌ن کردنه‌وه‌ی ده‌ستوری وڵاته‌که‌ و هه‌روه‌هاش چاکسازیه‌کی بنه‌ڕه‌تی له‌ ده‌سه‌ڵاتی دادوه‌ری و به‌تایبه‌تیش له‌ بواری له‌شکریی تورکیادا. ئاکه‌په‌ به‌ شێوه‌یه‌کی چڕ و پڕ باس له‌ چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی کوردیش ده‌کات له‌ تورکیادا به‌ڵام جیاواز له‌ ڕاگه‌یاندنه‌کانی پێشتر.

له‌م هه‌ڵمه‌تانه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌دا ئاکه‌په‌ و پارتی ئاشتی و دیموکراسی  کورده‌کان هه‌ر یه‌که‌و به‌ جۆرێک پێناسه‌ی ئه‌م کێشه‌یه‌ ده‌که‌ن و هه‌ر یه‌که‌یان سیاسه‌تێکی هه‌یه‌ بۆ چاره‌سه‌رکردن. هه‌ندێک له‌ سیاسیه‌کانی کوردی تورکیا ئاگاهی بایکۆتکردنی هه‌ڵبژاردنیان داوه‌ ، ‌گه‌ر بێتوو شاڵاوه‌کان و جم و جۆڵی له‌شکریی له ناوچه‌کانیاندا به‌رده‌وام بێت. به‌شداری نه‌کردنی کورده‌کان له‌م هه‌ڵبژاردنه‌دا یانی تێکچونی پارسه‌نگی ڕه‌وایی دان به‌ هه‌ڵبژاردنه‌کان و ئه‌مه‌ش بێ له‌وه‌ی هاوسه‌نگی هێزیش له‌ په‌رله‌مانی تورکیادا گۆڕان به‌ خۆوه‌ ده‌بینێت.

زۆرێک له‌ چاودێران کۆکن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی گۆڕانکاریه‌کان له‌ ده‌ستوری تورکیادا له‌ به‌رژه‌وه‌ندی کورده‌کانه‌ و دان نانێکی فه‌رمیانه‌یه‌ به‌ بونیاندا و به‌ تایبه‌تیش به‌ فه‌رمی ناساندنی زمانی کوردی که‌ وه‌ک ده‌ڵێن به‌و هه‌نگاوه‌ ته‌واوی گرێکوێره‌کانی چاره‌سه‌رکردنی  کێشه‌ی کورد ده‌کرێته‌وه‌ له‌ تورکیادا.

له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هێشتاش ئانکه‌ره‌ ، پارتی کرێکارانی کوردستان (په‌که‌که‌) به‌ ڕێکخراوێکی تێرۆریست ناودێر ده‌کات ، به‌ڵام پێده‌چێت له‌ هه‌مان کاتیشدا به‌ به‌شێک له‌ چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی کوردی دابنێت له‌ تورکیادا ، هه‌ربۆیه‌شه‌ ده‌ستبه‌رداری هه‌ڵوێسته‌ تونده‌کانی پێشوی بووه‌ و ڕاسته‌وخۆ بێت یان ناڕاسته‌وخۆ دیالۆگی له‌گه‌ڵ په‌که‌که‌دا هه‌بووه‌ وه‌ک میدیای تورکیاش باسی کردووه‌.

ئاکه‌په‌ ده‌ڵێت له‌ پاش هه‌ڵبژاردنه‌کان هه‌نگاوه‌کان بۆ چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی کورد له‌ تورکیادا خێراتر ده‌بن. ئه‌م جۆره‌ ڕاگه‌یاندنه‌ش نیگه‌رانیه‌کی لای کورده‌کانی تورکیا دروستکردوه‌ که‌ لایه‌نه‌ سیاسیه‌کان ده‌یانه‌وێت کێشه‌ی کورد له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کاندا بۆ کۆکردنه‌وه‌ی ده‌نگی زیاتر به‌کار بێنن، نه‌ک بۆ چاره‌سه‌رکردن.

ئا لێره‌وه‌ پێویست به‌ به‌شداریه‌کی زیاتری ده‌نگده‌رانی کورد هه‌یه‌ له‌ هه‌ڵبژاردنه‌کاندا و ناردنی نوێنه‌رانی خۆیان بۆ په‌رله‌مان ، به‌ شێوه‌یه‌ک که‌ پێویسته‌ ژماره‌ی نوێنه‌رانی کورد به‌ کاندیده‌کانی پارتی ئاشتی و دیموکراسی و کاندیده‌ سه‌ربه‌خۆکانیشه‌وه‌ به‌ شێوه‌یه‌کی به‌رچاو زیاد بکات به‌ به‌روارد له‌گه‌ڵ ساڵانی ڕابردوو.

تورکیای نوێ ، یانی چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی کورد ، وه‌ک (ته‌ها ئوزهان) سه‌رۆکی نێوه‌ندی لێکۆڵینه‌وه‌ی سیاسی و ئابوری و کۆمه‌ڵایه‌تی، بنکه‌ له‌ ئانکه‌ره‌ ده‌ڵیت “ئه‌گه‌ر به‌ گشتی تورکیایه‌کی نوێ بێته‌ ئاراوه‌ ئه‌وا نابێت کێشه‌یه‌کی تیادا بمێنێته‌وه‌ به‌ ناوی کێشه‌ی کورده‌وه‌، به‌ڵام ئه‌گه‌ر له‌ چوار ساڵی داهاتوودا کێشه‌ی کورد له‌ تورکیادا به‌بێ چاره‌سه‌رکردن مایه‌وه‌ ئه‌وا یانی تورکیای نوێمان نابێت”.

بۆ گوێگرتن له‌ بۆچونه‌کانی به‌ڕێز ئوزهان کلیکی ئه‌م لینکه‌ی لای خواره‌وه‌ بکه‌.

http://www.voanews.com/kurdish/news/taha_ozhan_may16-121948714.html

 

 

 

5 responses to “هه‌ڵبژاردنه‌کانی تورکیا”

  1. تحسين وسوعبدالله says:

    berasti helbijardin xoy le xoy da piroseyeki demukrasiye belam helbijardini mangi dahatw le turkya pem waye tenha bo netewey turk azadi tedaye ew helmetey estay turkya rasti qisekanim deselmenet.

  2. تحسين وسوعبدالله says:

    berasti helbijardin xoy le xoy da piroseyeki demukrasiye belam helbijardini mangi dahatw le turkya pem waye tenha bo netewey turk azadi tedaye ew helmetey estay turkya rasti qisekanim deselmenet

  3. There’s some good ideas here, but I dont know if I agree with everything, but theres some important points

  4. Pretty good post. I just stumbled upon your blog and wanted to say that I have really enjoyed reading your blog posts. Anyway I’ll be subscribing to your feed and I hope you post again soon.

  5. There are some interesting points in time in this article but I don’t know if I see all of them center to heart. There is some validity but I will take hold opinion until I look into it further. Good article , thanks and we want more! Added to FeedBurner as well

Leave a Reply to boil treatment Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

بۆ یه‌کتر ناسین:

ساڵی 1961 له‌ شارۆچکه‌ی هه‌ڵه‌بجه‌ی کوردستانی عێراق له‌دایک بووم ، ئه‌و کاته‌ باوکم له‌و شاره‌دا فه‌رمانبه‌ر بوو.
هه‌ر به‌هۆی کارکردنی باوکمه‌وه‌ پۆلی یه‌که‌می سه‌ره‌تاییم له‌ شاری شه‌قڵاوه‌ ی پارێزگای هه‌ولێر ته‌واو کردووه‌ ، پۆلی دووش له‌ هه‌ڵه‌بجه‌ و دواتر له‌ خوێندنگاکانی بێکه‌س و گۆران له‌ شاری سلێمانی قۆناغی سه‌ره‌تاییم ته‌واو کرد.
قۆناغی ئاماده‌ییم له‌ هه‌ردوو ئامادیی سه‌ڵاحه‌دین له‌ شاری سلێمانی و دواناوه‌ندی ڕانیه له‌ شاهری ڕانیه‌ی بناری کێوه‌ڕه‌ش‌ خوێندووه.

دوا قۆنا‌غی خوێندنیشم له‌ به‌غدا ، له‌ په‌یمانگه‌ی به‌ڕێوه‌بردنی ڕه‌سافه‌ ته‌واو کرد.
له‌ سه‌ره‌تای ساڵانی هه‌شتاکانی سه‌ده‌ی ڕابردووه‌وه‌ ، سه‌ر و سه‌ودام له‌گه‌ڵ نوسیندا په‌یداکرد و ئێستاشی له‌گه‌ڵدا بێت شیعر به‌شێکی دانه‌بڕاوه‌ لێم.
خوێندنه‌وه‌ی شیعره‌کانی مه‌حوی لای من تام چێژێکی سۆفیانه‌م ده‌داتێ ، که‌ ڕێک و ڕه‌وان ده‌مکاته‌ ده‌روێشێکی حاڵ گرتوی ناو ئه‌م خانه‌قا پاکیزه‌ییه‌ی شیعر.
له‌ سه‌ره‌تاکانی ساڵانی نه‌وه‌ته‌کانه‌وه‌ ده‌ستم کردووه‌ به‌ کاری ڕۆژنامه‌ گه‌ری و له‌ ژماره‌یه‌ک گۆڤار و ڕۆژنامه‌ و ڕادیۆ و ته‌له‌فزیۆنی هه‌رێمی کوردستانی عێراقدا کارم کردووه‌.
له‌ ساڵی 1996 دا هه‌وارم گواسته‌وه‌ بۆ وڵاته‌ یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مریکا و لێره‌ش له‌ مانگی 12ی ساڵی 1999 وه‌ کارمه‌ندم له‌ به‌شی کوردی ده‌نگی ئه‌مریکا.

مه‌به‌ست له‌م بلۆگه:

ڕووداوه‌کان له‌ جیهانی ئه‌مڕۆماندا زۆرن ، هه‌ریه‌که‌شیان به‌ جیا هه‌ڵگری تایبه‌تمه‌ندێتی خۆیانن‌ و لێکدانه‌وه‌ی جیاواز هه‌ڵده‌گرن ، له‌م ڕوانگه‌یه‌شه‌وه‌ هه‌ر یه‌کێ له‌و ڕووداوانه‌ ده‌بنه‌ بابه‌تێک بۆ گفت و گۆکردن و دیالۆگێکی هاوبه‌شی نێوانمان. له‌م بلۆگه‌مدا ، هه‌وڵ ده‌ده‌م هه‌موو جارێک بابه‌ته‌ هه‌ره‌ گه‌رم و گوڕه‌کانی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و جیهانیش بخه‌مه‌ به‌ر باس و لێکۆڵینه‌وه‌ ، پێکڕا بیانکه‌ینه‌ ده‌روازه‌یه‌ک بۆ گفت و گۆیه‌کی سیڤیلیانه‌ له‌سه‌ر بنچینه‌ی ڕێزگرتن له‌ بیر و بۆچوونی یه‌کتر و دوور له‌ هێرشکردنه‌ سه‌ر یه‌کدی. هه‌ر ڕاو بۆچونێکت هه‌بێت له‌سه‌ر هه‌ر یه‌کێ له‌و بابه‌تانه‌ی له‌ بلۆگه‌که‌مدا ده‌خرێنه‌ ڕوو ، یان هه‌ر پێشنیازێکیشت هه‌بێت ، به‌وپه‌ڕی سنگ فراوانیه‌وه‌ وه‌ری ده‌گرم و به‌ به‌شێک له‌ گه‌شه‌کردنی ئه‌م هه‌وڵه‌ی داده‌نێم بۆ پێکهێنانی زمانی لێکتێگه‌یشتن. له‌گه‌ڵ هه‌ر بابه‌تێکیشدا هێنده‌ی بکرێت به‌ گفت و گۆ و دانانی ڕاو بۆچونه‌کان و ته‌نانه‌ت گرته‌ی ڤیدیۆییش بلۆگه‌که‌ ده‌وڵه‌مه‌ند بکه‌م. تێبینی و بۆچونه‌کانی ئێوه‌ش ده‌شێت ببنه‌ مایه‌ی ئه‌وه‌ی ڕاسته‌وخۆ په‌یوه‌ندیتان پێوه‌ بکرێت و ئه‌و تێبینیه‌ی هه‌ته‌ ببێته‌ هه‌وێنی گفت و گۆیه‌کی تایبه‌ت له‌گه‌ڵ خۆتدا له‌ ڕوانگه‌ی ئه‌و بۆچونانه‌ و ئه‌و تێبینیانه‌ی له‌ بلۆگه‌که‌دا دایده‌نێێت و به‌هه‌مان شێوه‌ش ڕوانینه‌کانت کراوه‌ ده‌بن بۆ قسه‌ له‌سه‌ر کردن له‌لایه‌ن میوانه‌کانی بلۆگه‌که‌وه‌. چاوه‌ڕوانی هیممه‌تتانم.

Categories