حوسه‌ێن عه‌لیزاده په‌نجه‌ زێڕینی تار ژه‌ن
ئێران لانه‌ی کۆمه‌لێک له‌ هه‌ره‌ ده‌نگ خۆشان و موزسیونانی ناوچه‌که‌یه‌‌ و بگره‌ ژماره‌یه‌کیش له‌م هونه‌رمه‌ندانه‌ له‌‌ جیهانی ده‌ره‌وه‌ش ده‌نگیان داوه‌ته‌وه‌، له‌ نێوانیان موحه‌مه‌د ره‌زا لوتفی، حوسه‌ێن عه‌لیزاده‌، شه‌جه‌ریان، شه‌هرام نازری،که‌ێهان که‌ڵهوڕ، کامکاره‌کان، پورنازریه‌کان و چه‌ندینی تر.‌
مامۆستا حوسه‌ێن عه‌لیزاده‌ یه‌کێک له‌و که‌سایه‌تیه‌ ناودارانه‌ی موزیکی ئێرانه‌ که‌ خاوه‌ن توانایه‌کی بێ وێنه‌یه‌ له‌ ئاهه‌نگسازی و ژه‌نین. ئه‌و یه‌کێک له‌ هه‌ره‌ به‌ تواناترین تار و سیتار ژه‌نانی ئێرانه‌ و یه‌کێک له‌ کاروانسالارانی موزیکی بداهه‌ نه‌وازیه‌ وه‌ یاخود Improvisions له‌ تار و سێ تار ژه‌نین و بێجگه‌ له‌م ئامیرانه‌ هه‌ر وه‌ها سلانه‌، شورانگیز و بربط(عود). عه‌لیزاده‌ هه‌ر وه‌ها له‌ باره‌ی موزیکه‌وه‌ چه‌ندین لێکۆڵینه‌وه‌ی کردووه‌ و له‌و باره‌یه‌وه‌ چه‌ندین په‌رتوکی نووسیوه‌ و هه‌ر وه‌هاش بۆ چه‌ندین له‌ فیلمه‌ ناوبانگه‌کانی سینه‌مای ئێران موزیکی داناوه‌ له‌ نێوانیان دڵشدگان، گه‌په‌، کاتێک بۆ مه‌ستی ئه‌سپه‌کان،ئاواز گنجشکها، کیسه‌ڵه‌کان ده‌فڕن، نیوه‌ مانگ و چه‌ندینی تر.
عه‌لیزاده‌ له‌ ساڵی 1950 له‌ خانواده‌یه‌کی ئازه‌ری- فارسی له‌ تاران له‌ داێکبوه‌ و پاش خوێندن له‌ هونه‌رستانی موزیک چوه‌ته‌ زانکۆی هونه‌ره‌ جوانه‌کانی تاران و له‌ هه‌مان کات له‌‌‌ ناوه‌ندی پاراستن و بڵاوه‌کردنه‌وه‌ی موزیک بۆ فێربوون و هونه‌رنمایی. ئه‌و لای هوشه‌نگ زه‌ریف، حه‌بیبولا سالحی، مه‌حموود که‌ریمی، عه‌لح ئه‌کبه‌ر شه‌هنازی، داریوش سه‌فوه‌ت،نور عه‌لی برومه‌ند، سه‌عید هورمزی، یوسف فروته‌ن و عه‌بدولا ده‌وامی موزیک فێر بوه‌. ئه‌و به‌کالوریۆسی له‌ زانکۆی تاران له‌ موزیک وه‌رگرتوه‌ و هه‌روه‌ها پاشان له‌ زانکۆی به‌رلین ئاواز دانان ومیوزکولوژی خوێندووه‌. مامۆستا عه‌لیزاده‌ یه‌کێک له‌ مامۆستایانی موزیکی زانکوی تاران و کونسرڤاتوری موزیکی تارانه‌.
عه‌لیزاده‌ ناوبانگه‌ به‌ پێشکه‌شکردنی کونسیرته‌کانی و موزیکی زینده‌ چ له‌ ناوه‌ی ئێران وه‌ یاخود له‌ ده‌ره‌وه‌، به‌ تاێبه‌تی به‌ هاوکاری هونه‌رمه‌ندانێک وه‌کو شه‌جه‌ریان، شه‌هرام نازری و که‌ێهان که‌ڵهوڕ وه‌ ناوێکی دیار و ئاشنایه‌ بۆ کونسیرت هۆڵه‌کانی وڵات ه‌یه‌کگرتوه‌کان به‌ تاێبه‌تی زانکۆێ لۆس ئه‌نجلس که‌ زۆر جار وانه‌ی تیدا ‌ ووته‌وه‌ته‌وه‌‌.
مامۆستا حوسه‌ێن عه‌لیزاده‌ به‌و پیه‌ی له‌ نزدیکه‌وه‌ ده‌ێناسم و دانیشتنمان پێکه‌وه‌ هه‌بوه‌ مرۆڤێکی زۆر میهره‌بان و ساده‌ و خاکیه‌ و زۆر حه‌زی له‌ موزیک و فه‌رهه‌نگی کوردی وادیاره‌ هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ له‌سه‌ر چه‌ندین له‌ کاره‌ کوردیه‌کانی شه‌هرام نازری کاری کردووه‌ و موزیک نووسین بۆ فیلمه‌کانی به‌همه‌ن قوبادی.
عه‌لیزاده‌ سێ جار بۆ خه‌ڵاتی گرامی ناوزه‌د کراوه‌ که‌ بالاترین خه‌ڵاته‌ بۆ موزیک له‌ وڵاته‌ یه‌کگرتوه‌کانی ئه‌مریکا و له‌ ساڵی 2006 بۆ ئه‌لبۆمی (به‌ تماشای اب های سفید) ئه‌و خه‌لاته‌ی به‌ هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ دوده‌ک ژه‌نی نابانگی ئه‌رمه‌نی دژڤان گاسپاریان پێشکه‌ش کرا.
عه‌لیزاده‌ خاوه‌نی چه‌ندین ئه‌لبومی ناوبانگه‌ له‌ نێوانیان ئه‌لبومی ( نه‌ی نه‌وا) که‌ ده‌نگێکی زۆری له‌ کوردستانی باشور دایه‌وه‌. وه‌ له‌ ئه‌لبۆمه‌کانی تری: شورانگیز، ڕاز و نیاز، سوبحگاهی، نوبانگ کهن، فه‌ریاد، سوگ، بی تو بسر نمیشود، زمستان است،راز نو، به‌ تماشای اب های سفید، ساز خاموش، پایکوبی،ساری گلن، ترکمن، هجرانی،سلانه‌ و چه‌ندینی تر.
عه‌لیزاده‌ خاوه‌نی دوو مناڵه‌، سه‌با که‌مانچه‌ ژه‌ن وه‌ نیما ره‌باب و تار ژه‌ن.

سه‌رچاوه‌:ویکپیدیا، ساێت مامۆستا عه‌لیزاده‌

موكیش ده‌نگێکی هه‌میشه‌ زیندوو له‌ ئاواز و گورانی هیندی دا
هیندوستان ئەم وڵاتە پان و بەرینە کە فەرەتر لە یەک بیلون کەس تێدا دەژێ، نەک هەر ناوەندی شارستانیەتی مرۆڤ و شوێنی لە داێکبووی چەندین لە ئاینەکانی جیهانە، بەڵکۆ زادگای چەندین لە کەسایەتیە ناوبانگاکانی جیهانیشە وەکو گاندی، جەواهر لال نهرۆ،ڕابەندەرناث تاگور، ئیندیرا گاندی و دەیانی تر.
هیند لە جیهانی هونەر بە تاێبەتی هونەری سینەما و فیلمسازی شوێن پەنجەی خوێ هەیە و موزیک بەشێکی هەرە گرنگ بوە لە فیلمە هیندیەکاندا. موزیکی هیندی وەکو پیرە دارێک ڕیشە و پەل و پۆی بە هەموو لایەکدا داکێشاوە و بگرە کلیپی گۆرانی فیلمە هیندیەکان لەوانەیە سەرەتای لە داێکبووی ڤیدیۆکلیپەکانی ئەمرۆماندا بن.
فیلمە هیندیەکان بەوە ناوبانگن کە مۆزیکاڵن واتە لە هەر فلێمێکدا چەندین گورانی هەیە و گورانیش بەشێکی هەرە گرینگ بوە لە فیلمەکاندا و تا ئێستاش ئەم فیلم و گۆرانیانە بەشێکن لە خۆراکی هەستەیی و دەروونی ئەڤیندارانی ئەم جۆرە فیلم و گۆرانی و مۆزیکانە لە زۆربەی وڵاتانی جیهان بە تاێبەتی لە ئاسیا، ئیندوچین و ڕۆژهەڵاتی ناوەراست.
مۆزیکی هیندی خاوەن خوێندگایەکی تاێبەت بە خۆیە و سیتاری هیندی،ساروود،سەرەنجی،تەنبورە،سەنتوور،ڤیینا،تەبڵە، نەێ وە………. بە ئاسانی لە ناو هەر موزکیکی تردا دیارن و چەندین لەم ئامیرانە بۆ ناو موزیکی ڕۆژ ئاواش پەرەی سەندووە بە تاێبەتی سیتار و تەبڵە.
لەو گورانی بێژانەی باڵیان بەسەر گۆرانی و مۆزیکی فیلمە هیندیەکانداکێشابوو موکیش، مامەد(موحەمەد) رافی،مەنادی، کیشۆر کۆمار بوونە وە لە خانمەکاندا لاتا مەنگیشکەر و ئاشا بۆسلی.
زیندە یاد راج کاپور کە یەکێک لە هەرە هونەرمەندە ناوبانگەکانی هیندوستان بوو، هەمیشە لە فیلمەکاندا دۆبلاژی دەنگی موکیشی دەکرد بە جۆرێک کە راج کاپور مردنی موکیشی بیست ووتی دەنگم لە دەست چوو.
موکیش وەکو زۆربەی گۆرانیبێژانی تری هیندوستان دەنگی پڕ لە سوز و غەم بوو . پاش دەیان ساڵ لە ماڵئاوایی موکیش، مامەد رافی و ئەوانەی تر تا ئێساش کەس نەێتوانیوە شوێنیان پڕ کاتەوە. ئەوان ڕوێشتن بەڵام دەنگە خۆشەکانیان هەمیشە لە گوێمان دەزرنگێتەوە
موکیش یه‌کێک له‌ گورانیبێژه‌ هه‌ره‌ ده‌نگ خۆشه‌کانی هیندوستانه‌ که‌ له‌ زۆربه‌ی فیلمه‌ کۆنه‌کانئ ساڵانی .60 و 70 کاندا گۆرانیه‌کانی بڵاو بوه‌ته‌وه‌. مۆکیش له‌گه‌ڵ موحه‌مه‌د رافی، مه‌نادی،ته‌لعه‌ت مه‌حموود و کیشور کۆمار،لاتا مه‌نگیشکه‌ر و ئاشا بۆسلی کاریگه‌ریه‌کی ئه‌وتویان له‌ سه‌ر فیلمسازی هیندوستاندا بوه‌ که‌ تا ئێستاش هه‌ر به‌ زیندووی له‌ یاددا ماوون.
موکیش چاند ماثۆر له‌ 22/7/1923 له‌ لودهیانای ئیاله‌تی په‌نجابی هیندوستان له‌ داێک بوه. ئه‌و شه‌شمین له‌ نێوان خانه‌واده‌یه‌کی 10 منالیدا بوه و هه‌ر له‌ منالیه‌وه‌ خولیای موزیک بوه‌ و له‌و کاته‌ی مامۆستای موزیک‌ هاتبوه‌ ماڵیان بۆ فێرکردنی خۆشکه‌که‌ی موکیش له‌ ژوره‌که‌ی ته‌نیشته‌وه‌ گویبیستیان بوه‌. مۆکیش پاش کڵاس 10 خوێندگای به‌ جێ هێشتوه‌ و ده‌ستی به‌ کارکردن کردووه‌.
ئه‌و له‌و ده‌مه‌ی له‌ دلهی کاری کردووه‌ له‌گه‌ڵ تۆمارکردنی ده‌نگدا ئاشنایی په‌یدا کردبوو و هێدی هێدی توانایی له‌ گۆرانی چڕیندا به‌ ده‌ستهێنابوو. مۆکێش له‌ کاتی گۆرانی چڕین له‌ زه‌ماوه‌ندی خۆشکه‌که‌ێدا له‌ لایه‌ن یه‌کێک له‌ خزمه‌کانیه‌وه‌ دۆزرابوه‌وه‌ که‌ ئه‌و ده‌نگه‌ خۆشه‌ی هه‌یه و پاشان بردبوو بۆ بۆمبای بۆ وانه‌ی گۆرانی چڕین و له‌و ده‌مانه‌دا له‌ ساڵی 1941 له‌ فیلمێکی هیندی دا رۆڵێکی خرابوه‌ به‌ر ده‌ست که‌ له‌و فیلمه‌دا بازی بکات.
موکیش له‌ نێوان چه‌ندین کاندید و خه‌ڵاتکردندا، له‌ ساڵی 1973 باشترین خه‌ڵاتی فیلمی نیشتمانی پێ به‌خشرا بۆ باشترین گۆرانبێژی پیاو، ئه‌و هه‌ر وه‌ها ناوبانگ بوو له‌به‌ر ئه‌وه‌ی راج کاپور هونەرمەندی ناوبانگی سینەمای هیند دۆبلاژی گۆرانیەکانی دەکرد وە یاخود بە لێو چڕینی گۆرانیەکانی له‌ هه‌مو فیلمه‌کانیدا وه‌ هه‌ر لەبەر ئەوە بوو کاتێک راج کاپور ده‌نگ و باسی مه‌رگی موکیشی بیستبوو ووتی” ده‌نگم له‌ ده‌ست چوو
موکیش له‌ 27/8/1976 له‌ ده‌می پێشکه‌شکردنی کونسێرتێکدا له‌ شاری دیترۆێت له‌ ئیاله‌تی مه‌شیگان دڵی را ده‌وه‌ستێت و ده‌که‌وێت
، هه‌رچه‌ند به‌ په‌له‌ ده‌یگواسنه‌وه‌ نه‌خۆشخانه‌ به‌ڵام گیانی له‌ ده‌ست ده‌دات. پاشان لاتا مه‌نگیشگه‌ر که‌ خانمه‌ گۆرانبێژیکی هه‌ره‌ ناوبانگ تری فیلمه‌ هیندیه‌کانه‌ کونسیرته‌که‌ به‌رێوه‌ ده‌بات و پێشکه‌ش ده‌کات که‌ پاشان خودی لاتا ته‌رمه‌که‌ی ده‌باته‌وه‌ هیندوستان و له‌ رێوره‌وێکی شکۆداردا و به‌ ئاماده‌ بوونی چه‌ندین له‌ هونه‌رمه‌نده‌ ناوبانگه‌کانی هیندوستان به‌ خاک ده‌سپێردرێت.