Bin Ladin Öldü, Piyasalar Uyudu

Posted May 4th, 2011 at 2:27 pm (UTC-5)
2 comments

1 Mayıs Pazar gecesi Başkan Barack Obama Amerikalılara 10 yıla yakın süredir bekledikleri haberi müjdeledi: 11 Eylül terör saldırılarının planlayıcısı El Kaide lideri Usame Bin Ladin öldürülmüştü, binlerce kişinin ölümüne yol açan terrörist artık yoktu.

Haberi Washington’da alanlar Beyaz Saray’a, New York’ta duyanlar Sıfır Noktası’na koştu, “USA, USA” diye bağırarak çoştu.

Pazartesi sabahın ilk saatlerinde aynı coşku piyasalarda da kendini hissettirdi. Petrol fiyatları hava boşluğuna giren uçak gibi biraz irtifa kaybetti. Dolar diğer para birimlerine karşı değer kazandı, Dow Jones endeksi %0,5 puan arttı.

Ama bu sevinç uzun soluklu olmadı. Piyasalar bir süre sonra yeniden günlük kaygılarına, küresel sorunlara, kamu borçlarına, emtia balonlarına, Çin’den yükselen enflasyonist baskılara odaklandı, Dow Jones günü 92 puanlık kayıpla kapattı.

11 Eylül saldırılarından sonra ise piyasalar haftalarca şoktan çıkamamış, endeksler ciddi olarak düşüş görmüştü. Hatta saldırıların yarattığı panik havasıyla ekonomi durma noktasına gelince dönemin başkanı George Bush, halkı, moraller yerine gelsin, ekonomi biraz canlansın diye “alışverişe çıkmaya” çağırmıştı.

11 Eylül’de panik-atak geçiren piyasalar neden bu kanlı eylemin planlayıcısı Usame Bin Ladin öldüğünde uzun soluklu bir yükselme, iyileşme trendine girmedi?

Ekonomistlere göre bunun yanıtı biraz da Bin Ladin’in ektiği kötülük tohumlarının ne yazık ki tutmuş olmasında yatıyor. Örneğin Los Angeles’daki Milken Enstitüsü konferansına katılan Nouriel Roubini, “mevcut jeopolitik durumun değişmediğinin” altını çizerek bu olguyu açıkladı.

Ünlü yatırımcı Warren Buffett de Fox News televizyon kanalına verdiği demeçte “terör riskinin getirdiği maliyette bir değişiklik olmadığına” dikkati çekti.

Amerika’nın Sesi’ne konuşan Alman Baader Bank uzmanı Robert Halver de aynı fikirdeydi. Halver, “Terörizm piyasaların riski ölçümlerinde dikkate aldıkları önemli kriterlerden biri, şimdi Usame Bin Ladin öldürüldü diye bu risk faktörünün tamamen ortadan kalktığı söylenemez,” diyordu.

ABD Sermaye Piyasası Kurulu (SEC) eski Başkanı Harvey Pitt “Bin Ladin’in ölümüyle misilleme saldırıları artacaktır, ama sanırım, piyasalar bu olası gelişmeleri hala dikkate almadılar,” diye daha da karamsar bir tablo çiziyordu.

Bütün bunlardan anlaşıldığı kadarıyla piyasalar risk ve getiri faktörlerini ince eleyip sık dokurken, Amerika’nın 10 yıl sonra Bin Ladin’i öldürerek kazandığı özgüveni hesaba katmıyor. Ama Amerikalı yetkililer Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın Pazartesi günü yaptığı basın açıklamasında dile getirdiği gibi “Amerika’yı dize getiremezsiniz” özgüveni içindeler. Şimdi Amerikalı yetkililerin önümüzdeki günlerde bu özgüveni, iç siyasi ve ekonomik uzlaşmazlıkları gidermek üzere kullanmaları bekleniyor.

Melek, meslek yaşamına yazılı basında başladı. Haftalık Barometre gazetesinde muhabir ve Management-Marketing sayfa editörü olarak çalıştıktan sonra 1990’lı yılların başında aynı gazetenin Yazı İşleri Müdür Yardımcısı olarak görev yaptı. Meslek yaşamına kısa bir ara verip İngiliz Kraliyet bursuyla City University London’da gazetecilik eğitimi aldı. 1994 yılında Amerika’ya yerleşmeden önce Hürriyet gazetesinde çalıştı. Meslek yaşamına halen Internet, radyo ve televizyon yayıncılığı yapan Amerika’nın Sesi’nde devam ediyor. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunu olan Melek, yüksek lisans derecesini 2002 yılında tamamladığı George Washington Üniversitesi MBA programından aldı.

2 responses to “Bin Ladin Öldü, Piyasalar Uyudu”

  1. Dr. Ahmet N. İMRE says:

    Merhaba Melek Hanım,
    “Bin Ladin Öldü, Piyasalar Uyudu” diyorsunuz da, bence piyasalar uyumadı. Piyasalar Bin Ladin’in şu veya bu şekilde er-geç yakalanacağından emin oldukları için, bu faktörü zaten varlık fiyatlarına, beklentilere ve risk primlerine dahil etmişlerdi ve bu nedenle de karar ve davranışlarını “sanki Bin Ladin yakalanmış gibi” şekillendirdiler. İşte bu nedenledir ki, sizin de çok doğru olarak belirttiğiniz gibi, “piyasalar bir süre sonra yeniden günlük kaygılarına, küresel sorunlara, kamu borçlarına, emtia balonlarına, Çin’den yükselen enflasyonist baskılara odaklandılar”. Sevinç uzun soluklu olmadı zira aslında uzun soluklu olmasına ve mukadder olan bir şey için 40 gün, 40 gece düğün, bayram yapmaya gerek yoktu. Piyasalar rasyonellik ilkesine uygun davrandı.

    • mcaglar says:

      Piyasaların 11 Eylül sonrasında terör unsurunu risk primlerine katma alışkanlıkları kazandıkları ve Bin Ladin’in öldürülmesi sonrasında rasyonel davrandıkları doğru. Burada çok haklı bir tespitte bulunuyorsunuz. Ama aynı zamanda aklıma da şu soruyu getirdiniz, bu risk primlerinin varlık fiyatlarına 11 Eylül’den bu yana ne kadarlık bir etkisi oldu? Wall Street’in terör risk pirimleri buradaki tabiriyle “main street”e – nasıl yansıdı bu 10 yıllık sürede? Yani bir anlamda bunun fiyatı zaman içine mi yayılarak ödendi?

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Melek Çağlar

Melek, meslek yaşamına yazılı basında başladı. Haftalık Barometre gazetesinde muhabir ve Management-Marketing sayfa editörü olarak çalıştıktan sonra 1990’lı yılların başında aynı gazetenin Yazı İşleri Müdür Yardımcısı olarak görev yaptı.

Meslek yaşamına kısa bir ara verip İngiliz Kraliyet bursuyla City University London’da gazetecilik eğitimi aldı. 1994 yılında Amerika’ya yerleşmeden önce Hürriyet gazetesinde çalıştı. Meslek yaşamına halen Internet, radyo ve televizyon yayıncılığı yapan Amerika’nın Sesi’nde devam ediyor.

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunu olan Melek, yüksek lisans derecesini 2002 yılında tamamladığı George Washington Üniversitesi MBA programından aldı.

YENİ EKONOMİ HAKKINDA

Washington'da alınan siyasi kararları, New York'ta piyasalara yön veren hareketleri ve 50 eyalette sıradan insanların yaşadığı ekonomik gerçekleri ‘Yeni Ekonomi’ farklı bir bakış açısıyla okuyucularına sunuyor.

Yeni girişim ve girişimciler, hız kazanan trend'ler, uzman değerlendirmeleri, araştırmalar, sayısal veriler, kısacası Amerikan ekonomisinin performansına dair tüm sağlıklı bilgiler ‘Yeni Ekonomi’de.

‘Yeni Ekonomi’, ilgi duyanların takip etmekten sıkılmayacağı yeni ekonomik normların ‘yol haritasını’ çıkarıyor.

Yahoo! Ekonomi

Archives