İş ve çalışma dünyası, büyük değişimden geçiyor. Teknolojik gelişmeler bir yandan yeni iş alanları açarken diğer yandan da becerileri artık işe yaramayan insanlara olan ihtiyacı ortadan kaldırıyor. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Çalışmanın Geleceği Küresel Komisyonu tarafından yayınlanan yeni bir araştırmaya göre iş ve çalışma dünyasını şimdiden derinden etkilemeye başlayan bu yeni gerçeklik, birçok belirsizliği de beraberinde getiriyor.

New York’un beş bölgesinden biri olan Staten Adası’ndaki Amazon dağıtım merkezinde ürünleri taşıyan robotlar

Uluslararası Çalışma Örgütü, yapay zeka, otomasyon ve robot teknolojisinin istihdam kaybına neden olacağı, bazı becerilerinse artık tarihe karışacağı gerçeğini kabul ediyor. Ancak örgüt, yeni teknolojilerin ve özellikle ekonomilerin çevreyle daha uyumlu olması için başlatılan girişimlerin milyonlarca kişiye yeni iş alanları açacağı tahmininde bulunuyor.
Değişim yarından da yakın
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Çalışmanın Geleceği Küresel Komisyonu Eşbaşkanı, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, teknolojik gelişmelerin birçok fırsatı da beraberinde getirdiği görüşünde. Ancak Ramaphosa, insanların yeni teknolojileri çalışma dünyası için kullanması, teknolojinin çalışma dünyasının gelecekteki şeklini belirlemesine izin vermemesi gerektiğini vurguluyor.

Her türlü hava şartına karşı dayanıklı olan, tarım, madencilik, inşaat ve afet sonrası acil yardım çalışmalarında kullanılmak üzere California’da geliştirilen bir robot

Güney Afrika Cumhurbaşkanı, ”20’inci yüzyılda emeğin emtia olmadığını kabul ettik. 21’inci yüzyıldaysa emeğin robot olmadığını kabul etmemiz gerekiyor. Emeğin kontrolünün insanlarda olduğu bir yaklaşımı benimsemeliyiz. Teknoloji insan faktörünü azaltmak yerine çalışma şartlarını geliştirmeye odaklanmalı,” diyor.

Michigan eyaletinin Sterling Heights kentindeki Fiat Chrysler fabrikasında 2019 model Ram kamyonetini imal eden robotlar

Hızlı teknolojik gelişmelerle birlikte değişimin kaçınılmaz olduğuna işaret eden Cyril Ramaphosa, insanlar istese de istemese de değişimin gerçekleşeceğinin altını çiziyor ve ”Değişimin arkasında olmaktansa önünde ilerlemeyi tercih etmeliyiz. Bize önderlik edecek gelişmeleri yakından takip edelim ki çalışma ortamlarını kendi istediğimiz biçimde şekillendirelim,” şeklinde konuşuyor.
İnsan merkezli bir çalışma düzeni
Uluslararası Çalışma Örgütü’nün kurduğu 27 üyeli komisyon, insan merkezli bir yaklaşımın iş dünyasının odağında yer alması gerektiğini savunuyor. Örgütün genel direktörü Guy Ryder, daha önce eşi benzeri görülmemiş bir hızla değişen dünyada değişim tartışmalarının merkezine insan öğesini konumlandırmanın, emeğin geleceği açısından hayati önem taşıdığını kaydediyor.

Pennsylvania eyaletinin başkenti Harrisburg’da süpermarket zinciri Giant’ta yerleri temizleyen Marty adlı robot. Giant, bu yılın ortasına kadar Amerika çapında 172 şubesinde robot yardımcıların kullanılmaya başlanacağını açıkladı. Robotlar zamanla zincirin 500’den fazla mağazasında kullanılacak

Ryder bu konuda, ”Dünyanın dört bir yanında insanlar, aileler ve ülkeler, emeğin doğasını değiştiren gelişmelerin beraberinde getirdiği zorluklarla nasıl başa çıkacaklarını ve doğan yeni fırsatları nasıl değerlendirmeleri gerektiğini anlamaya çalışıyor,” diyor.
Dünya Çalışma Örgütü teknolojiye uyum sağlamak için ne gibi önerilerde bulunuyor?
Komisyon, teknolojik gelişmelere uyum sağlama konusunda yürüttüğü 15 aylık çalışmalar sonucunda emeğin sürdürülebilirliğini garanti altına almak için on tavsiyede bulunuyor. İşçi haklarını korumak, emniyetli iş ortamları yaratmak ve işçilere yaşamlarını rahatça sürdürebilecekleri oranda maaş vermek, bu tavsiyelerden bazıları.
Komisyon ayrıca doğumdan yaşlılığa kadar uzanan sosyal güvence programları oluşturulmasını öneriyor. Çalışma dünyasında cinsiyet ayrımcılığıyla mücadele de öneriler arasında yer alıyor.

Çin’in kuzeyinde yer alan Hebei bölgesindeki Handan’da yangın söndürme tatbikatında kullanılan robot itfaiyeciler

Mesleki eğitimin hayat boyu devam etmesi ve çalışma hayatı boyunca iş becelerilerinin sık sık güncellenmesi de teknolojik değişime karşı dayanıklılık kazanmanın yollarından biri.

Michigan eyaletinin Dearborn kentindeki Ford fabrikasında Ford F-150 kamyonetlerinin imalatında kullanılan robotlar

Guy Ryder, gelecekteki istihdam oranlarının sadece teknolojik gelişmelerin hızına bağlı olarak belirlenmeyeceğine, devlet politikalarının ve siyasetçilerin yapacakları tercihlerin de bunda büyük rol oynayacağına dikkat çekiyor. Komisyonun bulgularına göre teknolojinin çalışma dünyasında uygulanması konusunda dizginler insanların elinde olduğu sürece insanların ve robotların ahenk içinde bir arada yaşayıp çalışmaları mümkün olacak.