Amerikada stomatologiya klinikasini ochish osonmi?

Posted September 28th, 2014 at 9:59 pm (UTC+4)
Leave a comment

Denver atrofida yashovchi markaziy osiyoliklar uni “Doktor Aziz” deb chaqirishadi. Qayerga bormaylik, markaziy osiyoliklarning hammasi uni taniydi. Shunga qaramay, mijozlarimning 90 foizi amerikaliklar, deydi u.

“Odamlarimizning tishi og’rimaguncha kelishmaydi. Amerikaliklar esa profilaktika uchun olti oyda bir kelib turishadi”.

Aziz Rasulov Amerikaga grin karta bilan 1996-yilda kelgan. Dushanbe Tibbiyot universitetining bitiruvchisi AQShda o’z sohasi bo’yicha ishlashni maqsad qildi, biroq buning uchun uzoq va mashaqqatli yo’lni bosib o’tishga to’g’ri keldi.

“O’qishga kirish uchun imtihon topshirish kerak. Avval biotibbiy fanlardan, ya’ni biologiya, mikrobiologiya, ximiya, anatomiya, tish anatomiyasi. So’ng ingliz tilidan, ya’ni TOEFL testini topshirish zarur. Keyin esa xorijiy mutaxassislarga mo’ljallangan dasturlarni topib, 2-3 yil o’qish lozim. Bunday dasturlarni taklif etadigan universitetlar Nyu-York, Kaliforniya, Massachusetsda bor, Koloradoda ham yaqinda ochildi”.

Bularning barchasi nafaqat vaqt, balki xarajat ham talab qiladi. Davlat universitetida o’qish narxi yiliga 25 000-30 000 dollar, xususiy oliygohda esa 40 000 dan 80 000 dollargacha.

Aziz Rasulov Nyu-York davlat universitetida o’qidi, chunki xorijiy mutaxassislar uchun Denver oliygohlarida dastur yo’q edi.

Uning aytishicha, stomatolog bo’laman degan odam 200 000 dan 400 000 dollargacha qarz bilan o’qishni tamomlaydi. O’qish uchun kredit bankdan olinadi, biroq bu hali xarajatlarning hammasi emas.

“To’rt yillik o’qish uchun yeb-ichishga ham bankdan pul olish kerak. Bu yiliga 30-40 ming dollar atrofida”.

Agar biror klinikada ishlayman desangiz, bo’yningizdagi qarz shu. Mabodo o’z xususiy stomatologiya klinikangizni ochmoqchi bo’lsangiz, 10-15 yilga qo’shimcha 300 000-400 000 dollar atrofida bankdan kredit olinadi.

Aziz Rasulov yetti yil bir kompaniyada ishlab, tajriba orttirdi, so’ng mustaqil ishlay olishiga ko’zi yetgach, “Cozy Dental” degan mana shu joyni ochdi.

“Bu yerda 12 kishi ishlaymiz. Oilamning to’rt a’zosi – men, singlim, rafiqam, ukamning turmush o’rtog’i va yana sakkiz nafar amerikalik mutaxassis xizmat qilamiz”.

Zarina Ishankulova ulardan biri. Dushanbeda farmasevt bo’lgan. Amerikaga bir yil oldin kelib, hozircha ofisda kotibalik qiladi.

“Hozir ingliz tilini o’rganyapman. O’zga tilda ta’lim olish osonmas. O’z mutaxassisligim bo’yicha ishlash uchun qo’shimcha o’qish kerak. Bu esa qo’shimcha xarajat degani”, – deydi Zarina.

“Doktor Aziz” yuqori malakali shifokor. Buni devordagi faxriy yorliqlaru mukofotlardan bilsa bo’ladi. Klinikani ochish oson bo’lmadi, deydi u.

“Bu joyni klinika sharoitiga moslashtirish uchun uni qayta qurishga to’g’ri keldi. Bundan tashqari klinikani jihozlash, apparatura va materiallar, tibbiy asboblar sotib olish, shtat ma’muriyatidan turli xil litsenziyalarni olish kerak bo’ldi”.

Aziz Rasulovning rafiqasi pediatr bo’lib, u o’z sohasi bo’yicha o’qishga kirishga tayyorgarlik ko’ryapti.

Shifokorning aytishicha, Amerikada malakali ish uchun barcha sharoitlar, ilg’or tibbiy jihozlar, materiallar mavjud. Tojikistonlik mutaxassislarning kuchi klinik fikrlashida; ular yo’q narsadan bor qiladi, amerikalik shifokorlar esa sharoit bo’lmasa, ishlay olmaydi, deydi u.

Koloradolik yosh tadbirkor ayolning taqinchoqlar biznesi

Posted September 8th, 2014 at 10:56 pm (UTC+4)
Leave a comment

Qo’shma Shtatlarda yashayman, biznes qilaman degan odamga sharoit ham bor, qiyinchilik ham yetarli. Masalan, taqinchoq, zeb-ziynat yasash yoki bu mahsulotni sotishni oling. Ishni nimadan boshlagan ma’qul? Qancha moliya kerak? Kimdan maslahat olasiz? Koloradoda yashayotgan toshkentlik Iroda Shamshiyeva biz bilan suhbatda bu savollarga javob berdi.

Kolorado shtati, Brumfild shahridagi savdo markazida taqinchoq sotilayotgan do’koncha – tadbirkor ayolning mehnati mevasi. “Little Jewel Box”, ya’ni “Zar quti”ning sohibasi Iroda Shamshiyeva savdo-sotiqdan, zeb-ziynatdan bilib gapiradi.

“To’rt yildan beri Amerikadaman, grin-karta yutib kelib qoldim. Har xil shtatlarda yashadim, ishladim. Florida, Tenessi, Oxayo”, – deya sanaydi u.

Iroda ko’plardan o’rgandi, ulg’aydi, Amerikaning chig’irig’idan o’tdi.

“Ikki yildan beri Koloradodaman, turmush o’rtog’im bilan. Uyda o’tirishga ko’nglim bo’lmay, avvaliga gazetadan ish qidirdim. Savdo markazida ishlash oson deb tavsiya qilishgan edi. Boshida shunga o’xshash kioskda tirnoq bo’yoqlari sotar edim”, – deydi Iroda Shamshiyeva.

Shundan keyin Iroda “Soho” firmasida soch taqinchoqlarini sotdi. U yerda ishlab savdo-sotiqda ko’zi pishdi, mashqlardan o’tib menejerlik lavozimiga olindi. Saldan keyin esa ishonchi ortib, o’zining shaxsiy biznesi – mana shu do’konchani ochdi.

“10 ming dollar bilan boshlasa bo’ladi. Biznes ochgandan keyin darrov foyda qilmaysiz. Kamida olti oy, bir yil ketadi oyoqqa turib olishga. O’sha boshida kiritgan 10 ming dollarni qaytarib olish uchun bir yil kutasiz. Ungacha odamlaringizni o’rgatasiz, reklama qilasiz. Ba’zi odamlar ishni boshlaydi-da, oyoqqa turishiga ozgina qolganida tashlab ketadi”, – deydi Iroda Shamshiyeva.

Yosh tadbirkorning masalahati – ish qilishda shoshmaslik kerak. Bir kioskani eplang, yaxshi odamlarni, yaxshi menedjerlarni toping, deydi. Undan keyin ikkinchi do’konchani, uchinchisini ochsa bo’ladi. Iroda mahsulotni Xitoydan internet orqali sotib oladi. Soch uchun taqinchoqlarni o’zi ham yasaydi.

“Bu ish bilan pul qilsa bo’ladi. Yaxshigina daromad qilgan odamlarni bilaman. Bozor yaxshi. Amerikada odamlar yaltir-yultir narsalarni yoqtirishmaydi. Ularga ko’proq bosiq rangdagi, pastel (mayin, ko’zni olmaydigan) rangdagi buyumlar ma’qul”, – deydi tadbirkor.

Hamma ishda bo’lgani kabi qiyinchiliklar ham bo’ladi:

“Qiyinchiliklari ko’p. Odamlar o’zi ish boshlab ko’rmagunicha bilmas ekan, boshqalardan eshitasiz, lekin ochgandan keyin tushunasiz. Hamma bilan kelishib muomala qilish kerak. Doim o’zingizni bosib turasiz. Mijozlar tovarni qaytarib beradi ba’zida”, – deydi suhbatdosh.

Uning muhim maslahatlaridan biri xodimlarni tanlash haqida. O’zi buni sinadi, hozir ancha tajribasi bor:

“Hozir ikki xodimim bor. Shuni alohida aytmoqchi edim. Biznesni ochgandan keyin xodimlardan pulni ayamaslik kerak. Ish endi boshlanganida hamma pul ijaraga, xodimlarga ketib qolishi tabiiy. Bundan qo’rqmaslik kerak. Chunki xodimlarsiz ishlasa, odam charchab qoladi. Yaxshi xodim sizdan ham ko’p daromad keltirishi mumkin”, – deydi Iroda Shamshiyeva.

Buyumlarni reklama qilishning eng ma’qul yo’li qanday deya so’raymiz undan.

“O’zingizning narsalaringizni taqib yurasiz. Ishdan tashqarida odamlar so’rasa, darrov vizitkangizni bera olishingiz kerak”, – deydi Iroda Shamshiyeva.

Uning Internetda, “Facebook”da o’z sahifasi bor. Chunki hammaning ham do’konga kelishga vaqti yo’q. Shunda bu “Zar quti”ni internetdan ko’rib, bilsa bo’ladi.

Amerikada yoshlarni tadbirkorlikka o’rgatuvchi dastur

Posted August 12th, 2014 at 8:09 pm (UTC+4)
Leave a comment

Dunyodagi ko’p mamlakatlarda yoshlar orasida ishsizlik katta muammo. Masalan, Amerika Qo’shma Shtatlarida iyul oyida bu ko’rsatkich 13 foizdan sal yuqori edi, yillik ishsizlik sur’ati esa yoshlar orasida olti foizdan ko’p. Biroq Tadbirkorlikdan saboq berish tarmog’i deb nomlangan yangi dastur yordamida kam daromadli oilalardan chiqqan yoshlar biznes yuritish sirlarini o’rganmoqda.

Sofiya Kontreras bolaligidan o’z biznesiga ega bo’lishni orzu qilgan. Yaqinda u kompaniya ochdi. Shirkat oziq-ovqat bilan shug’ullanadi. Sofiya tadbirkorlik sirlarini o’tgan yozda yangi dasturda ishtirok etib o’rgandi.

“Qanday qilib biznesni boshlash va yuritishni ko’rsatishdi. Avvaliga xaridorgir mahsulotni bilish uchun izlandim. Pupusalarni (Salvador noni) sota boshladim. Narxini ko’tardim, tushirdim, bozordagi talabni, bozor xususiyatlari, mijozlarim kimligini o’rgandim. Internet orqali ijaraga arzon bir joy topdim. Bu rayonda latinolar uchun taom taklif qiladigan boshqa oshxonalar yo’q ekan. Men uchun zap joy bo’ldi bu”, – deydi Sofiya.

Sinfda o’rta maktabning 35 o’quvchisi ta’lim olmoqda. Birinchi ikki hafta o’quvchilar biznes uchun g’oyalarni o’ylaydi, bir-biri bilan o’rtoqlashadi, fikrini o’rganadi, tanqid qiladi. Ulardan biri bir-biriga qarama-qarshi tasvir va g’oyalar tushirilgan futbolka ishlab chiqarishni taklif qildi.

“Masalan, Karl Marks va Ronald Reygan suratlarini bir futbolkaga ko’chirib, turli iqtisodiy tizimlar o’rtasidagi qarama-qarshilikni ko’rsatmoqchi bo’ldik”, – deydi u.

Har bir o’quvchi o’z g’oyasi haqida so’zlab bergach, yosh tadbirkorlar xaridor munosabatini o’rganishga kirishdi.

So’ng ular guruhlarga bo’linib odamlarning fikrini bilish uchun mahsulotini ularga ko’rsatdi.

Murabbiylar o’quvchilarning g’oyalariga sinfda tanqidiy munosabat bildiradi. Har bir o’quvchiga bittadan trener biriktirilgan.

Tadbirkorlikdan saboq berish tarmog’ining Nyu-Yorkdagi bo’limi rahbari Terri Baumanning aytishicha, yoshlarga to’g’ri murabbiylik qilish muhim.

“Biz bilan hamkorlik qiluvchi yirik korporatsiyalar dasturda ishtirok etish uchun bizni mutaxassislar bilan ta’minlab turadi. Asosiy vazifamiz tadbirkorlik yordamida yoshlarni o’zgacha fikrlashga o’rgatish, hayotga tayyorlash, yo’l-yo’riq ko’rsatishdan iborat”, – deydi Bauman.

Chinko Amerikas kafesida Sofiya Kontrerasning omadi chopmoqda, biznes yaxshi ketyapti. U biznes-reja tuzib, g’oyasini tarmoqdagi odamlar va bir guruh sarmoyadorlarga taqdim etdi. Ular rejani ma’qullab, ishni boshlash uchun unga olti ming dollar berdi.

“Onam 14 yildan ko’p menhat qildi. Hujjatlari bo’lmagani uchun unga ko’p pul to’lashmagan. Men doim o’z hissamni qo’shishga harakat qilardim”, deydi qizaloq.

Tadbirkorlikdan saboq berish tarmog’i dasturi AQSh va yana 10 mamlakatda Kontrerasga o’xshagan yoshlarga yordam beradi. Nyu-Yorkdagi markazda har yili uch ming, mamlakat bo’ylab esa 15 ming talaba biznes sirlarini o’rganadi.

Amerikada o’zbek mobil o’yini ishlandi – “Uchar ketmon”

Posted July 13th, 2014 at 8:31 pm (UTC+4)
Leave a comment

Yaqinda smartfonlar va planshetlar uchun yangi o’yin chiqdi. Uning mualliflari Amerikada yashayotgan toshkentlik aka-uka. “Uchar ketmon” hozircha O’zbekistonda eng ko’p yuklangan o’yin bo’lib qolmoqda.

Akmalxon Sharipov Amerikaga 2007-yil oxirida kelgan. “Uchar ketmon” Akmalning imtihoni uchun tayyorlangan o’yin edi, deydi unga bu loyihada yordam bergan akasi Abror Sharipov.

“Ukam bir programmadan saboq olib, imtihon uchun programma yasashi kerak edi. Men unga o’zbekona o’yin chiqarishni taklif qildim. Keyin birga maslahatlashib, “Uchar ketmon”ni ustida ish boshladik”.

“Uchar ketmon” o’zbek folklori asosida yaratilgan o’yin.

​​“Bu o’yindagi personaj, o’zbek chol ketmonga o’tirib, qubbali devorlardan, to’siqlarga urilmasdan sakrab o’tishi va imkon qadar uzoqroqqa borishi kerak. Har bir yiqilganida o’zbek kinolaridan olingan qiziqarli gaplar chiqadi. Odamlarga o’yin juda mansur bo’ldi. Uch kunda “Uchar ketmon” O’zbekistonda Apple o’yinlar do’konida birinchi o’ringa chiqib olib, haligacha peshqadam”, – deydi Akmalxon.

​​Applikatsiya bepul bo’lgani uchun uni qisqa vaqt ichida turli mamlakatlardan minglab odamlar o’z telefoni yoki planshetiga ko’chirib oldi. Ko’pchiligi O’zbekistondan. “Uchar ketmon” bu borada respublikadagi applikatsiya bozorida birinchi o’rinda turibdi. Ammo loyihadan tijoriy foyda yo’q, deydi Akmalxon.

“Bu o’yin orqasidan foyda ko’rilmaydi. Maqsad o’zbekcha applikatsiya tayyorlash edi, chunki bungacha yo’q edi”.

Abror Sharipov: “Maqsad chet elliklarga o’zbeklarning folklori, xandasini yetkazish edi. Shu sababdan uni pulli qilmadik”.

Aka-uka o’yinning bunchalik ommaviylashib ketishini kutmagan edi. Avvaliga “Uchar ketmonning” Apple vositalari uchun versiyasi chiqdi. Yaqinda Akmalxon va Abror o’yinni Android vositalari uchun ham moslashtirdi.

​​“Uchar ketmon” qanchaga tushdi, deya so’rayman muallifdan.

“Mening xarajatlarim asosan o’qish bilan bog’liq. Bundan tashqari o’yinni Apple do’koniga chiqarmoqchi bo’lsangiz, 99 dollar to’lash kerak. “Google Play”ga chiqarish uchun 25 dollar to’lanadi. Agar applikatsiya ommaviylashsa, xarajatlarini qoplaydi. Agar pulim yo’q desangiz, unda o’yinni “Facebook”ka chiqarish kerak”.

Akmalxonning aytishicha, bunday o’yinlarni yaratish uchun maxsus bilimga ega bo’lish shart emas. GameSalad, Construct 2 kabi bepul dasturlar tayyor qoliplar yordamida o’yin tayyorlashda qo’l kelishi mumkin. Sohani chuqurroq o’rganmoqchi bo’lganlar esa www.udemy.com kabi onlayn kurslarga yozilishi mumkin.

Yaqinda “Uchar ketmon”ning yangi shakli chiqishi kutilmoqda. O’yinni muntazam ravishda boyitib boramiz, deydi Abror Sharipov.

Smartfon va planshetlarga mo’ljallangan o’yinlar soni dunyo bo’ylab salkam to’rt million atrofida. Ba’zilari o’ta ommabop bo’lib, bepul bo’lishiga qaramay ijodkorlarga reklamadan millionlab dollar tushadi.

Bu soha bemalol tirikchilik qilishga imkon beradi, deydi Akmalxon Sharipov.

Mobil o’yinlar bozori chaqqonlashmoqda

Posted June 19th, 2014 at 12:34 am (UTC+4)
Leave a comment

Dunyoda uyali telefonlarning ommaviylashishi oqibatida ulardagi o’yinlarga qiziqish ham ortmoqda. Bu sanoat jadal rivojlanib, joriy yilda katta daromad keltirishi kutilmoqda. Yaqinda Los-Anjelesda ko’ngilochar elektronika ko’rgazmasi o’tkazildi. Unda o’yin ishqibozlari va ishlab chiqaruvchilar qatnashdi, yangi o’yinlar ko’z-ko’z qilindi.

Ilk kompyuterlar o’ta sekin ishlab, surat, tovush, maxsus effektlarni ko’rish yoki tinglash uchun katta hajmdagi ma’lumotni qayta ishlay olmas edi. Protsessorlar mukammallashib borgan sari kompyuter tezligi oshdi, narxi arzonlashdi, texnologik kompaniyalar biznes imkoniyatlarni ko’rib, o’yinlar ishlab chiqara boshladi.

Hozirda tez ishlovchi smartfonlar va boshqa uyali vositalar uchun ham o’yinlar bozorida joy topildi.

San-Fransiskoda joylashgan “App Annie” xususiy kompaniyasi ana shu bozorni kuzatadi. Firma vakili Markos Sanchezning aytishicha, mobil vositalar uchun o’yin tayyorlayotgan kompaniyalar katta pul ko’tarmoqda.

“Eng ommabop 10 o’yinning bir nechtasini chiqargan kompaniyalardan birining daromadi bir milliard dollardan oshdi. Telefon orqali o’yin o’ynash ommaviylashdi va kompaniyalarga jiddiy daromad keltirmoqda”, – deydi Markos Sanchez.

Bu biznes modellar barcha platformalarda qo’llanmoqda hozir. Kompaniyalar bozorning har bir qarichini qamrab olgan, ishlari a’lo, deydi Xalqaro taraqqiyot guruhi vitse-prezidenti Yoshio Osaki.

“Video o’yinlarni endi faqat pristavkalarda o’ynash shart emas. Oldin bozorni 2-3 ta yirik kompaniya egallagan bo’lsa, hozir ularning soni ko’paygan”, – deydi Osaki.

Bu kompaniyalarning aksariyati o’yin sifatini yaxshilash uchun yoshu qari muxlislardan yangi g’oyalar olib turadi. Shulardan biri perulik 17 yashar Maykl Sayman. U Facebook ning eng yosh xodimlaridan.

“Menga “Parse” deb nomlangan sistema ustida ishlash vazifasi topshirildi. Bu Facebook ning bir qismi bo’lib, turli applikatsiyalar bilan ishlaydi. Ularning barchasini Facebook orqali bog’lash mumkin”, – deydi Sayman.

“Parse” programmasi mobil vositalar uchun applikatsiyalar yaratishda qo’l keladi.

Gollivud filmlarini ishlab chiqarish globallashmoqda

Posted May 13th, 2014 at 3:22 am (UTC+4)
Leave a comment

Gollivudning ko’plab mashhur filmlari maxsus effektlarga boy. Ularning aksariyati shu paytgacha Gollivudda tayyorlanar edi. Ammo hozir filmni AQShda, o’ziga xos effektlarini esa xorijiy davlatlarda ishlab chiqarish mumkin. Film sanoatidagi maxsus effektlarning globallashuvi Gollivuddagi hamda butun dunyodagi kinochilar ijodiga qanday ta’sir ko’rsatmoqda?

Tommi Uilyamson film yaratishni yaxshi ko’radi. U maxsus effektlar mutaxassisi sifatida ko’plab filmlar ustida ishlagan. So’ngra sohani tark etgan.

“Hammasini tark etish menga og’ir bo’ldi. Aslida men tark etmadim, balki u meni tashlab ketdi”, – deydi u.

Texnologiya hozir maxsus effektlarni dunyoning istalgan joyida tayyorlash imkonini bermoqda. Shu bois ko’plab Gollivud filmlarining bunday effektlari xorijda tayyorlanadi.

Hindistonda joylashgan “Reliance MediaWorks” firmasi rahbari Venkatesh Roddam bu haqda shunday deydi:

“Oxirgi 5-7 yil ichida film ustida ishlash jarayoni dunyoning turli joylariga yoyilib ketdi. Nafaqat Hindiston, balki Xitoy, Tayvan, Koreya kabi davlatlarga Gollivud o’z mahsulotlarini jo’natmoqda”.

Hindiston kabi davlatlar arzon haq evaziga o’z xizmatini taklif etsa, boshqalari moliyaviy yordam ham berishga tayyor.

“Men effektlar bilan shug’ullanuvchi 12 ta kompaniyada ishlaganman. Ularning beshtasi bankrot bo’ldi. Subsidiyalar asosida ishlash raqobati  ularning aksariyatini biznesdan surib chiqaryapti”, – deydi soha mutaxassisi Deyv Rend.

Uning aytishicha, ayrim davlatlar taklif qilayotgan subsidiyalar ko’plab ishlarni Gollivuddan tortib olmoqda. AQSh sudlariga bu haqda shikoyat qilish kerak, deydi yana bir mutaxasss Daniel Ley.

“AQSh hukumati subsidayalarga qarshi kuchli qonunlarga ega. Mahalliy kompaniyalarning ishini subsidiyalar orqali xalqaro firmalar tortib oladigan bo’lsa, ular ustidan tijorat sudlariga murojaat qilish kerak”, – deydi Deyv Rendning hamkori Daniel Ley.

Leyning aytishicha, AQShdan tashqarida bajarilgan ish uchun AQSh federal sudi qo’shimcha soliq joriy etishi kerak.

“Bu yaxshi g’oya emas. Narxlarning sun’iy ravishda oshishiga sabab bo’lasiz. Iqtidorlarni cheklash bu”, – deydi Venkatesh Roddam.

Roddam fikricha, Gollivud xalqaro iqtidorlar orasidan xohlaganini tanlab olish imkoniyatiga ega bo’lishi kerak.

Kunal Chindarkar kabi dizaynerlar uchun hozirgi holat ayni muddao. U Singapurdagi “Double Negative” kompaniyasidan turib Gollivud buyurtmalarini bajaradi.

“Bu yerda men bilan ishlaydigan odamlar dunyoning har xil joylaridan kelgan. Avstraliya, Angliya, Fransiyadan ham odamlar bor”, – deydi u.

Roddamga ko’ra, Golluvid bilan ishlash dunyo bo’ylab bu sohadagi ish sifatining oshishiga hissa qo’shadi.

Maxsus effektlar komaniyasi yashab qolishi uchun film sanoatining boshqa sohalarida ham faoliyat ko’rsatishi kerak, deydi Roddam.

Ayni paytda buyurtma kelayotgan joyda ham o’z odamlaringizga ega bo’lishingiz kerak, deydi u.

“O’sha yerda jismoniy mavjud bo’lmay turib, bu sohada raqobatga bardosh bera olmaysiz. Shu ma’noda, bizning kompaniyamiz ishlarni Gollivuddan tortib olyapti deyish noto’g’ri, biz Amerikada ham ish o’rinlari yaratyapmiz”, – deydi hindistonlik kinodizayner.

Roddamning aytishicha, bu sohada hali o’zgarishlar davom etadi. Raqobatda yutib chiqishi uchun kompaniyalar yangi sharoitga moslashishi kerak.

AQShda quyosh quvvati bilan ishlovchi kompaniyalar soni oshmoqda

Posted April 13th, 2014 at 11:56 pm (UTC+4)
Leave a comment

 

Gavayida import qilingan neftdan yirik generatorlar yordamida yoqilg’i olinmoqda.

10 yildan oshiq vaqt ilgari Derren Kimura “Sopogy” nomli kompaniyaga asos solgan. Firma nafaqat korxonalarni issiqlik bilan, balki mahalliy aholini elektr quvvati bilan ta’minlaydi.

“Sopogy” ikki megavattlik quyosh quvvati stansiyasini yuritadi. Stansiya Gavayining katta orolida joylashgan.

Quyosh energiyasini to’plovchi bu sistemalar Kaliforniyadagilaridan kichikroq va yengilroq bo’lib, pastroq haroratlarda ishlaydi.

Firma yirik hajmdagi quyosh batareyalarini chorak qismigacha kichraytiradi. Ular asosan tomda o’rnatiladi. Shunda batareyalarni tez va osonroq tozalash, qattiq shamol, qor va namlikdan himoya qilish mumkin.

“Sopogy” quyosh quvvati sistemasiga doir 76 ta ixtirosini patentlagan.

Keytering biznes xizmati haqida

Posted March 17th, 2014 at 2:09 am (UTC+4)
Leave a comment

Birorta tadbir uyushtirayotgan bo’lsangizu, mehmonlaringiz uchun chiroyli dasturxon tuzamoqchi bo’lsangiz, keytering xizmatidan foydalanasiz.

“Biz yirik bazmlarda, premyera tadbirlarida, kokteyl o’tirishlarida, to’y va turli xil boshqa tantanalarda xizmat qilamiz”, – deydi Los-Anjelesdagi “Alligator Pear Catering” kompaniyasi egasi Abi Chilton.

Chiltonning keytering firmasi universitetlar, yirik kinostudiyalar, va hatto Oskar taqdimot marosimiga oziq-ovqat yetkazib turadi. Mijozlar ularning xizmatidan xursand.

“Yangi taomlar tayyorlashni yaxshi ko’raman. Ularni mijozlarga o’zgacha, chiroyli ko’rinishda taqdim etish, oddiy narsadan g’aroyib narsa yaratish o’ziga yarasha bir san’at”, – deydi u.

Abi va uning oshxonasidagi oshpazlar hammaga manzur bo’lgan taomga bir oz o’zgartirish kiritib, yangi ovqat ixtiro qiladi.

“Turli xalqlar taomlarini olib, ularga o’zimizning kaliforniyacha ta’m qo’shamiz, mahalliy ovqatlar bilan aralashtiramiz”.

Abi Chilton uchun oshxonaning u sevgan qismi bu – katta duxovka.

“Unga sakkiztagacha skovorodka sig’adi. Bir paytning o’zida turli xil va ko’plab taom pishirsa bo’ladi”, – deydi u.

Ovqat mijozlarga soat 3 dan boshlab tarqatiladi. Har kuni deyarli ayni ish. Abi ovqat pishirishga yoshligidan qiziqadi, pazanda onasidan ko’p narsalarni o’rgangan. Biroq oshpaz bo’lishiga ko’proq shef-povarning kiyimiga ixlosi sabab bo’ldi.

“Ovqat pishirishdan ko’ra shef-povarning kiyimiga ko’proq qiziqardim. Oshpazlar bu formada farishtaday tuyulardi”.

Abi oshpazlikka o’qidi va unga ham shunday kiyim kiyish nasib etdi. Amerikada shef-povarlikka o’qitadigan ko’plab kollej va maktablar bor.

“Keytering bilan shug’ullanish uchun esa odamda avvalambor xohish, mehnatsevarlik, ijodiy yodnashuv bo’lishi kerak”.

Bu ish ko’p ter va mashaqqatli mehnat talab qilsa-da, insonga xursandchilik ham bag’ishlaydi. Ayniqsa ish tugaganida.

“Tadbirlarda odamlar taomlarimizni maza qilib yeganini, xizmatimizdan xursand ekanini ko’rib, ko’nglimiz ko’tariladi”, – deydi u.

Abi keytering biznesida ham boshqaruvchi, ham oshpaz, ham taom yaratuvchisi rolini bajaradi.

“Ba’zida idishlarni ham yuvaman”, – deydi u kulib.

Amerikada mahalliy pivoga qiziqish ortmoqda

Posted February 2nd, 2014 at 11:46 pm (UTC+4)
Leave a comment

Amerikaliklar kichik pivo zavodlariga borib, nomi hali chiqmagan, o’zgacha mazali ichimliklarni tatib ko’rishga qiziqadi.

Los-Anjeles shahrining sanoatlashgan rayonida ikki yil oldin “Golden Road Brewing” pivo mini-zavodi ishga tushgan. Bu joy oldin temir yo’l deposi edi. Korxona egalari va xodimlari har hafta pivoxo’rlikka to’planadi. Ulardan biri Meg Gillning aytishicha, buning orasida muhim masalalar ham muhokama qilinadi.

“Bugun pivoning olti oydan ikki yilgacha bochkalarda saqlangan ayrim turlarini birinchi marta tatib ko’rdik”, – deydi u.

Har bir bochkadagi pivoning mazasi o’zgacha. Zavod egalaridan biri Toni Yanov yanchilgan arpa, qulmoq, kofe, sitrus yordamida tajribalar qilib, pivoning har xil turlarini yaratishga muvaffaq bo’ldi.

Jarayon bir necha bosqichli bo’lib, bug’doy avval yanchiladi, so’ng suzgichdan o’tkazilib, qaynatiladi va suyuq holatga keltiriladi.

“Arpaning suvi siqib chiqariladi, u butunlay suyuqlikka aylanadi”, – deydi u.

So’ng hosil bo’lgan moddaga xamirturush qo’shilib, u achiy boshlaydi.

Yanovning aytishicha, mahalliy sharoitda tayyorlangan pivo bozorning kichik qismini tashkil etadi, xolos, ammo unga talab oshmoqda.

“Mahalliy pivoga qiziqish kuchaymoqda, pivoning turlari ko’paymoqda, barlar va pivo ichuvchilar soni ham oshmoqda. Buni hamma joyda ko’rish mumkin”, – deydi u.

Yanovning aytishicha, pivoxo’rlar ichimlikning turli sortlarini farqlashni o’rganar ekan, ishlab chiqaruvchilar izlanishda davom etmoqda.

“Odamlar tajribaga berilib, pivo tayyorlashning yangicha yo’llarini o’ylab topmoqda, yangi turlari ustida izlanmoqda”, – deydi u.

Pivoning ayrim turlari mavsumiy bo’lib, biror maqsadga qaratilgan. Masalan, Santa-Monika sohilbo’yini tozalash ishlarini moliyalashga. Yanovning aytishicha, qo’lbola pivo qilish ham fan, ham san’atdir; mahalliy jamoa bilan aloqa qilishning yo’llaridan biri.

AQShda “Golden Road Brewing” kabi yuzlab kichik, mustaqil zavodlar mamlakatda pivoning mahalliy turlariga tobora oshib borayotgan talabni qondirishga harakat qilmoqda.

Amerikada to’qimachilik sohasi qayta jonlanmoqda

Posted December 30th, 2013 at 6:33 pm (UTC+4)
Leave a comment

AQShda bir necha o’n yillik inqirozdan so’ng to’qimachilik va yengil sanoati yana rivojlanmoqda, fabrikalar Xitoy kabi ishchi kuchi arzon mamlakatlar bilan teng raqobat qilmoqda. Masalan, bir vaqtlar to’qimachilik sohasi yuksalgan Shimoliy Karolina shtatida jabha yangi texnologiyalar yordamida qayta qad ko’tarmoqda.

Shimoliy Karolinaning Burlington shahridagi fabrikada og’ir yuklarni robotlar ko’taradi. Korxonada har hafta 110 tonna yigirilgan ip turli ranglarga bo’yaladi, so’ng AQSh va dunyo bo’ylab kiyim va mato ishlab chiqaruvchi kompaniyalarga yuboriladi.

Maykl Xenkensen bo’yoq ishlab chiqaradigan mashinaga qaraydigan ikki texnikdan biri.

“Apparat, ko’rib turganingizdek, beso’naqay, juda og’ir. Uni mana bu robotlar kabi bir joydan boshqa joyga qo’yish uchun juda ko’p odam kerak bo’ladi”, – deydi u.

Katta ish kuchini talab qiluvchi bu fabrikalarda hozirda texnologiyalardan ko’proq foydalanilmoqda. Bu esa maoshga ketadigan pulni tejashda yordam beryapti. Xorijda mashinalar o’rnida ko’p sonli ishchilar ishlaydi, ammo ularga ko’p haq to’lanmaydi. Shimoliy Karolinadagi fabrika xizmatchilarining maoshi soatiga 10-20 dollar atrofida.

Korxona rahbari Ed Atkinsning aytishicha, ishlab chiqarish tannarxini tushirish muhim, ammo jahon bozorida raqobat qilish uchun mijozlar bilan ishni a’lo darajada olib borish kerak.

“Amerikada tayyorlangan mahsulotlarga qiziqqan kichikroq shirkatlar bilan ish qilyapmiz. Yirik kompaniyalar bilan raqobat qilmaymiz”, – deydi u.

Yil boshida Bangladeshda yirik to’qimachilik fabrikasi qulab, mingdan ziyod ishchining o’lgani xodimlar salomatligi va xavfsizligi hisobiga xarajatlarini tushirgan kompaniyalar bilan ishlash xavfini ko’rsa bo’ladi.

Nodavlat tashkilot rahbari Debora Vins-Smitning aytishicha, to’qimachilik sanoatining kelajagi arzon ish kuchi emas, yangi kashfiyotlarga bog’liq.

“Kompaniya va korxonalar sifatli, tajribali va malakali ish kuchi, ishlab chiqarishni yurgizadigan keyingi avlod innovatsiyalari qayerda bo’lsa, faoliyati markazini o’sha yerga ko’chirmoqda”, – deydi Smit.

So’nggi uch yilda Amerikada 23 ta to’qimachilik fabrikasi qurilib, eksport hajmi 30 foizga oshdi. Bu esa soha Amerikaga qaytib kelayotganidan darakdir.