Anvar Qorayev 26 yoshda, asli Surxondaryodan. Amerikaga kelganiga 4 yil bo’ldi. Uch yil oldin esa “Subway” oshxonasi tizimida ishlay boshlagan.

Franchayzing yoki franshiz kompaniyaning jismoniy shaxsga to’lov asosida o’z biznes modelidan foydalanishga imkon beruvchi munosabatlardir. Bunda kompaniya bu shaxsga o’z mahsulotlari, savdo belgisi va brendidan foydalanishga ruxsat beradi. Biroq buning uchun frenshiz bilan shug’ullanmoqchi bo’lgan shaxs kompaniya qoida, sharti va standartlariga rioya qilishi shart. “Subway” ana shunday kompaniyalardan bo’lib, o’ziga xos taom taklif qiladi.

“Subway” ochish uchun qancha mablag’ kerak? Franchayzing asosida kafe yuritish bilan mustaqil ravishda oshxona ochishning qanday farqi bor?

Yuqoridagi videoda Anvar shu savollarga javob beradi.

Amerikada biznes imkoniyatlari keng ekan, bu yurtga kelayotgan o’zbekistonliklar ulardan foydalanishga harakat qilmoqda. Biznes yosh tanlamas derlar.

Mirsaid Mirzayev 15 yoshida Amerikaga kelgan. Hozir yoshi 21 da, Bruklindagi kollejda o’qiydi. U bir yil oldin Amerikadan O’zbekistonga posilka eltuvchi xizmatni yo’lga qo’ydi.

Amerikada o’zbeklar soni yil sayin oshib borar ekan, bu juda ham kerakli biznes, deydi Mirsaid.

Mirsaid yosh bo’lishiga qaramay ishiga puxta. Bu ishni boshlash uchun ko’p sarmoya va odam kerak emas, deydi u.

Bruklin Amerikada o’zbeklar eng zich joylashgan rayon. Ammo, deydi Mirsaid, mijozlar orasida boshqa shatlarda yashovchi o’zbekistonliklar ham bor.

Mirsaid AQSh davlat pochtasi xizmatidan arzonroq va tezkor servis taklif qiladi.

Bir yilda Mirsaid ochgan “Silk Road Express” kompaniyasining mijozlari soni 1200 taga yetdi. Xizmatni reklama qilishda u internet hamda Bruklinda chiqadigan o’zbek gazeta va jurnalidan foydalandi.

“Bu biznes ketidan kun kechirish mumkinmi” deya so’raymiz yosh tadbirkordan. Uning aytishicha, ish hajmi kichik bo’lgani uchun undan tushgan daromad o’zi kabi so’qqabosh yigitning kun kechirishiga yetadi.

Har bir biznesda bo’lgani kabi bu ishda ham sifatga e’tibor berish kerak, deydi Mirsaid.

Ayni damda Nyu-Yorkda Amerkadan O’zbekistonga posilka jo’natadigan bir nechta kompaniya ishlab turibdi. Ayrim odamlar O’zbekistondan ham Amerikaga narsa jo’natishni istar edi, ammo “Silk Road Express” kompaniyasi bunday xizmatni hozircha taklif etmaydi.

Timur Plavan asli Rossiyadan. To’rt yil oldin otasi bilan Virjiniyaning Sterling shahrida yuk tashuvchi kompaniya ochgan. Timur bu biznes bilan shug’ullanmoqchi bo’lganlarga o’z maslahatlarini beradi.

Biznes g’oya

“Amerikada odamlar hamisha bir joydan boshqa joyga ko’chib yuradi. Uy xarid qilgandan keyin ashyolarini ko’chirishga ehtiyoj tug’iladi. Buni o’zimiz uchun yaxshi biznes deb, kuchimizni sinab ko’rishga ahd qildik. Bungacha bir necha ish bilan shug’ullanib ko’rgan edik. “Toma-toma ko’l bo’lur” deganlaridek, bir oz pul jamg’arib, yaqinda yana bir yuk mashinasini sotib oldik”.

Biznes turi

“Bu xizmatni bizneslar va aholiga ko’rsatish mumkin. Ba’zida odamlar erinib, narsalarini bir joydan boshqa joyga tashishni istamaydi. Shunda bizga murojaat qilishadi. Biz kelib, buyumlarini qutilarga joylaymiz, qimmatroq mebel bo’lsa, yo’lda shikast yetmasin deb, uni maxsus material bilan o’raymiz. Manzilga yetgach, hamma narsalarni korobkalardan chiqarib, buyurtmachi aytgan joyga joylaymiz. Ba’zida shahar ichida, ba’zida bir shahardan boshqa shaharga, bir shtatdan boshqa shtatga ko’chishga to’g’ri keladi. Yuridik shaxslar, kompaniyalar bilan ham xuddi shunday ishlaymiz”.

Boshlang’ich kapital

“Boshlang’ich kapital yuk mashinasini sotib olishga va reklamaga yetishi kerak. 10-20 ming dollar bilan boshlasa bo’ladi. Yangi mashina sotib olish shartmas, ammo uning ahvoli yaxshi bo’lishi kerak, chunki ish vaqtida buzilib qolsa, buyurtmachi oldida izza bo’lasiz”.

Ishchi kuchi

“Bu biznesni kamida ikki kishi bo’lib boshlash mumkin, lekin eng yaxshisi kamida to’rt xodim bo’lishi kerak. Yukni qadoqlash, tashish kerak, bu ish jismoniy kuch talab qiladi. Ayrim odamlar ko’pga chidamaydi. Tez charchab qoladi. Ish qizigan payt shunday bo’lsa, yana buyurtmachining oldida yuzingiz qizaradi, shuning uchun bunday ishga jismonan kuchli va ishonchli odamlarni jalb qilish kerak”.

Biznesni ro’yxatga olish

“Bu biznesni boshlash uchun yuk mashinasini Transport vazirligi ro’yxatidan o’tkazish kerak. Ular mashinaning ahvolini tekshiradi. U o’t o’chiruvchi moslama bilan jihozlangan bo’lishi, har ikki yonida kompaniya nomi bitilgan ma’lumot turishi lozim. Vazirlik haydovchilar malakasini tekshiradi, ularning esa o’z navbatida yuk mashinasini haydashga ruxsat beruvchi guvohnomasi bo’lishi kerak. Kompaniyada sug’urta bo’lishi shart. Shundan so’ng sizga maxsus raqam va ruxsatnoma berishadi”.

Sarmoyani chiqarish muddati

“Agar ish to’g’ri yo’lga solinsa, hamma xarajatlarni bir yilda oshig’i bilan chiqarsa bo’ladi”.

Reklama

“Reklamaning turli yo’llari bor. Internetda ayrim saytlar e’lonlarni bepul joylashtiradi, ammo bunday reklama bilan ko’p mijoz topaman, deb o’ylamang. Boyroq mijozlar bilan ishlayman desangiz, reklama qiladigan maxsus agentlikni yollaysiz. Chunki ko’chmoqchi bo’lgan kompaniyalar ham aynan shunday agentliklarga murojaat qiladi. Bundan tashqari, har xil tashkilot va kompaniyalar idoralariga kirib, firmangiz haqidagi ma’lumotni tarqatishingiz mumkin. Internetda o’z saytingiz bo’lsa ham yaxshi. Chunki ko’p odamlar bugun internet orqali yumushlarini bajaradigan bo’lib qolgan. Veb-sahifangizga xizmat turlari va narxlar haqida batafsil ma’lumot qo’yishingiz mumkin. Bir-ikki yil yaxshi ishlasangiz, sobiq mijozlaringiz sizni boshqalarga tavsiya qila boshlaydi”.

Revyu ahamiyati

“Vashington atrofida raqobat kuchli. Chunki ko’plar bu ishning daromadli ekanini tushunib yetgan. Ayrimlar bu sohada kim uchundir ishlab, tajriba orttirib, so’ng o’z kompaniyasini ochgan. Lekin biznesni to’g’ri yo’lga qo’ya bilsangiz, ishingizni a’lo bajarsangiz, mijozning ko’nglini ololsangiz, buyurtma har vaqt topiladi. Eng muhimi mijozdan ishingizni baholashini so’rash. Bu ishda revyular muhim rol o’ynaydi. Buyurtmachi ko’ngli to’lib, mehnatingizni a’lo baholashi kerak. Chunki bunday xizmatga ehtiyoji bor odamlar va kompaniyalar internetda mijozlardan ijobiy izohlar olgan firmalar bilan ishlashni afzal ko’radi”.