Amerika’ya eğitim amaçlı gelenlerin yaklaşık %70-75 kadarı F-1 öğrenci vizesi, %10-15 kadarı J-1 vizesi ile gelmekte. Bu vizeleri almak için herşeyden önce gidilecek okula kabul edilmiş ve I-20 adı verilen belgeyi almış olmak gerekiyor. I-20 belgesi gideceğiniz okul tarafından hazırlanan ve Amerikan Elçiliği’ne ve Göçmenlik Bürosuna sizin hangi okulun hangi bölümüne, ne tip bir eğitim için ne kadar süreliğine gittiginizi ve bunu sağlayacak maddi kaynağınızı bildiren resmi belgedir. I-20 belgesini sadece akredite okullar verebilir. Ne tip bir vize alacağınız aslında daha çok eğitiminizi maddi olarak nasıl karşılayacağınıza bağlı.  Genel olarak öğrencilerin alabileceği vize tipleri şöyle:

F-1 Öğrenci Vizesi: Bu vize akademik çalışma ve dil eğitimi için gelenlere verilen “geçici” vizedir. Geçici olarak belirlenmesi eğitiminizin süresi ile direk bağlantılı olduğu içindir. Genelde lisans için 5, yüksek lisans için 3 ve doktora için 5 yıllık verilir ve Amerika’ya giriş belgelerinde (I-94 formu) süre kısmında “duration of study” anlamına gelen “D/S” ibaresi bulunur. Eğitiminizin geçerli bir sebeple uzaması durumunda vizeyi de uzatmak mümkün. Lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimi veren akredite okullar dışında yine akredite “community college”lar ve dil eğitimi veren (bazı) kurumlar da F-1 vizesi alabilmek için gerekli I-20A-B belgesini düzenleme yetkisine sahip.  Bu tip kurumların dışında dil eğitimine gelenler büyük oranda turist vizesi almak durumunda kalıyor.

M-1 Öğrenci Vizesi: Bu vize çok yaygin olmamakla beraber dil eğitimi dışında akademik olmayan, kısa dönemli mesleki eğitim veren eğitim kurumlarına gelen öğrencilere verilir. Ancak eğitimi verecek kurum bu program dahilinde dil eğitimi de veriyor ise Amerikan Göçmenlik Bürosu bunu “dil eğitimi” olarak değil, asıl eğitimin bir parçası olarak kabul ettiğinden M-1 vizesi için bir engel teşkil etmiyor. Bu tip kurumlar I-20M-N belgesi düzenleyebilirler. “Community College”ların dışında örnek olarak çoğu The Flight School ve Penn-Tex Helicopters Inc. gibi pilotluk belgesi veren kurumlar olmakla beraber, California Institute of Jewelry Training gibi kıymetli taş ve maden işlemeciliği ve Professional Golfers Career College gibi bir spor dalında eğitim veren (F-1 ve M-1) kurumlar sayılabilir.

Aslında F-1 ve M-1 vizeleri “uygulama” olarak çok farklı değil. Öğrenci Amerika’da olunduğu sürece bu iki vizeye uygulanan kısıtlamalar aynı. Her iki vize sahipleri de eğitimleri sırasında full-time öğrenci olmak zorunda ve Amerika’da çalışma iznine sahip değil. Ancak mezuniyetten sonra bir yıl “optional practical training (OPT)” adı altında çalışma izni alabilirler. OPT’ye başvuran öğrenciler “Employment Authorization Document (EAD)” denilen kart ile çalışma iznine sahip olurlar.

J-1 Eğitim ve Kültür Değişim Vizesi: Bu vize kültür değişimi amaçlı olarak belli eğitim, bilim veya sanat dallarında bilgi ve yeteneğe sahip kişilere verilen vize türüdür. Türkiye’den YÖK ve Milli Eğitim bursu ile gelenler J-1 vizesi alırlar. Genelde J-1 vizesi verilen kişiler: – her dalda ve seviyede eğitim amaçlı gelenler, – mesleki eğitim amacıyla herhangi bir firma, kurum veya organizasynon aracılığı ile gelenler, – ilk, orta ve lise öğretmenleri, – ders vermeye veya araştırma yapmaya bir eğitim kurumuna gelenler, – tıp ve ilgili alanlarda kısa süreli eğitim için gelenlerdir.

J-1 vizesi ile gelenlerin de diğer öğrenci vizelerinde oldugu gibi çalışma olasılığı yok. Diğerlerinden farklı olarak hemen hemen her J-1 vizesi “Two-Year Foreign Residence Requirement” denilen mezuniyet sonrası iki yıl memleketine dönmesi gerekliliği var. Bu şart her ne kadar “memleketine” geri dönmesi şeklinde bilinse de aslında Amerika dışında bulunulmasını gerektirir. Rotary ve Fullbright gibi burslarla gelen öğrenciler, Amerika dışında ofisi olan firmalarda iş bulup bu mecburiyeti başka yabancı ülkelere gidip çalışarak yerine getirirebilirler.

Bu arada yukarıda saydığım vizelerle gelen öğrencilerin eş ve çocukları, öğrencinin vizesine uygun olarak F-2, J-2 veya M-2 vizelerinden birini alabilirler. Ancak bu vizeler kesinlikle çalışma izni vermez. Çalışmak için ayrıca  göçmenlik bürosuna başvurup izin almak gerekir. Bu da çok kolay bir süreç değil aslında. İlerleyen bu haftalarda bu konuya da değinmeye çalışacağım.

Kalın sağlıcakla,

Özge Övün Sert