Beyaz Saray’da Cadılar Bayramı

Cadılar Bayramı olarak bilinen “Halloween”, Amerika’da yediden yetmişe herkesin ilgisini çeken, sıradışı bir kutlama. Sadece  bireylerin değil, evlerin, işyerlerinin, kısacası hemen her yerin biraz daha korkunç ve ürkütücü bir hal aldığı, korku filmlerinin vizyona girdiği bu kutlama o kadar yaygın ki, Beyaz Saray bile korku filmlerine sahne olan dekorlara bürünüyor, Başkan ve eşi korkunç kıyafetler giyen sevimli çocuklara şeker dağıtıyor.

Başkan Obama sevimli minik “cadılara” şeker dağıtırken

31 Ekim’in, yani Cadılar Bayramı’nın kutlandığı günün bu yıl Cuma’ya denk gelmesi nedeniyle çoğu yerde kutlamalar tüm haftasonu devam etti. Birçok farklı ülkeden kişinin yaşadığı başkent Washington’da, Cadılar Bayramı bu farklı etnik, kültürel ve dini değerlerle birleştiğinde daha da renkli bir hal alıyor. Georgetown Üniversitesi yakınındaki ana cadde binlerce kostümlü ‘canavarın’ akınına uğruyor. Yediden yetmişe herkes ilginç kostüm ve makyajlarıyla poz verip, Cadılar Bayramı’nın gereği olan ‘korku’ unsurunu kullanıyor.

Peki, hemen her yaştan insanın ilgisini çeken, kostüm ve şeker satışlarının en üst düzeye ulaştığı Cadılar Bayramı nereden geliyor? Popülaritesi Amerika sınırlarını neden aşıyor? Halloween: Ölüm ve Yaşam Üzerine Festivaller adlı kitabın yazarı Profesör Doktor Jack Santino, Amerika’nın Sesi’ne Cadılar Bayramı’yla ilgili olarak merak edilen soruları yanıtladı.

Cadılar Bayramı’nın Geçmişi

Profesör Doktor Santino, Cadılar Bayramı’nın aslında Avrupa’dan, günümüzde İrlanda ve İskoçya’nın bulunduğu Kelt kültüründen Amerika’ya gelen ve yeni yılın başlangıcını temsil eden ve Samhain adı verilen, Hristiyanlık öncesi bir kutlama olduğunu belirtiyor. Çiftçilikle doğrudan bağlantılı olan kutlama, hasat mevsiminin sona ermesiyle özdeşleşiyor. Doktor Santino, halk arasındaki inanışa göre ruhların tam bu tarihte bir dünyadan ötekine geçtiğine inanıldığını ve Cadılar Bayramıyla özdeşleşmiş olan ateş yakma, yiyecek bırakma vs. gibi geleneklerin de ruhlar için yapıldığını belirtiyor. Zaman içinde bölge halkının Hristiyanlaştırılmasıyla birlikte bu yerel inanç da Avrupa’ya Hristiyanlık yoluyla yayılıyor.

Profesör Santino, Cadılar Bayramı’nın Amerika’ya gelişinin de yine bu ülkeye 19. yüzyılda göç eden İrlandalılar’la doğrudan bağlantılı olduğunu belirtiyor.

Cadılar Bayramı Balkabağı

Cadılar Bayramı’nın sembollerinden biri de balkabağıdır. Eylül sonu, Ekim başı itibariyle Amerika’da marketler balkabağı ile dolup taşar. Evler, okullar ve hatta işyerleri (buna devlet daireleri de dahil), binbir farklı şekilde oyulmuş balkabaklarıyla ya da bu hissi veren plastik balkabaklarıyla donatılır. Balkabağı aromalı kahvenin Starbucks menüsünde görünmesi ve balkabaklı tatlıların reyonlarda yerini almaya başlaması Cadılar Bayramı’nın gelişini müjdeleyen gelişmeler arasındadır. Cadılar Bayramı’nın yegane sembolü olan balkabağı aslında kutlamanın zamanla nasıl değiştiğini gösteren en iyi örnek. Profesör Doktor Santino,  Cadılar Bayramı’nın geldiği Kelt bölgesinde neredeyse kabak boyutunda olan turplar kullanıldığını ancak Amerika’daki turpların İrlanda’dakiler kadar iri olmaması nedeniyle, balkabağının tercih edilmeye başladığını ve böylece geleneğin coğrafi değişiklikten kaynaklanan sebepler yüzünden değiştiğini belirtiyor.

Cadılar Bayramında Washington sokaklarındaki karakterler

Cadılar Bayramı’nın Evrimi

Profesör Santino, Cadılar Bayramı’nın zaman içinde değiştiğini ve bu değişikliğin de birkaç ana nedeni olduğunu söylüyor. Göçmenler ülkesi olan Amerika’nın farklı kültür, gelenek ve görenekleri harmanlamasının Cadılar Bayramı’ndaki evrimde büyük rolü olduğunu belirten Profesör Santino, bunun yanısıra şehirleşme ve sanayileşmenin de bu evrime katkıda bulunduğunu anlatıyor. Profesör Santino Halloween’i, yani Cadılar Bayramı’nı yaşatan asıl neslin İkinci Dünya Savaşı sonrasında yetişen nesil olduğunu belirtiyor. İkinci Dünya Savaşına kadar el becerisine dayanarak hazırlanan Cadılar Bayramı kostümleri ve şekerlerinin, İkinci Dünya Savaşı sonrası hızla gelişen ekonomi ve sanayi sektörüyle birlikte kutlamanın daha ticari bir hal aldığını ve Cadılar Bayramı sektörü oluştuğunu belirtiyor.

Profesör Santino, Cadılar Bayramı’nın ticari anlamda Noel’den sonra en fazla satış yapılan kutlama olduğunu ve bu sektörün her yıl giderek büyüdüğünü kaydediyor.

Cadılar Bayramında Georgetown semti sokakları

Cadılar Bayramı’nın Dünyaya Yayılışı

Cadılar Bayramı sadece Amerika ya da Avrupa’da kutlanmıyor. Türkiye dahil olmak üzere, birçok farklı coğrafyada ilgi görüyor. Profesör Santino’ya göre Cadılar Bayramı’nın farklı etnik ve dini toplumlara da yayılmaya başlamasının başlıca nedenlerinden biri Hollywood filmlerinin etkisi.  Küçük çocuklara hitap eden Susam Sokağı’ndan yetişkinlerin ilgisini çeken sinema filmlerine kadar, Amerikan kültürünün bir parçası olan Cadılar Bayramı bu sayede tüm dünyaya yayılıyor.

Teknoloji, Toplum ve Cadılar Bayramı

Teknolojiyle özdeşleşmiş olan yaşamlarımızın kültürel ve dini faaliyetleri de zamanla etkilediğinin altını çizen Bowling Green Üniversitesi Kültürel Araştırmalar Fakültesi Profesörü Doktor Jack Santino’ya göre sosyal medya ve internet Cadılar Bayramı’nı daha da değiştirecek.

Toplumdaki güvenlik endişelerine de değinen Profesör Santino, çocukken Cadılar Bayramı’nda şeker toplamak için sokağa çıkmak için belli bir saat sınırı bulunmadığını ancak Amerika’daki bazı yerel yönetimlerin güvenlik nedeniyle bu faaliyete saat sınırlaması getirdiğini belirtiyor. Ticari ve dini amaçlar nedeniyle farklı kesimlerin Cadılar Bayramı’nın en yaygın etkinliği olan şeker toplamayı kontrol altına alma girişiminde olduğunun da altını çizen Profesör Santino, bu alanda giderek artan bir baskı gözlemlediğini ve bu baskının zamanla başarılı olup, Cadılar Bayramını’nı etkileyip, etkilemeyeceğini merak ettiğini belirtiyor.

Cadılar Bayramı gecesi Washington restorantları

Cadılar Bayramıyla İlgili İlginç İstatistikler

Ortalama bir Amerikalı’nın bu yılki Cadılar Bayramı için 77 dolar harcadığı bildiriliyor. Ulusal Perakende Satış Federasyonu’nun tahminlerine göre bu yılki Cadılar Bayramı’nın hafta sonuna rastlaması nedeniyle satışların 7.5 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu rakamın 2.5 milyar doları şeker ve çikolata satışlarından, geri kalanı ise kostüm, dekor ve süslemelerden elde ediliyor.

Cadılar Bayramı şeker ve çikolata üreticilerinin de bayramı. Şekerleme satışları Amerika’da bu bayramda en yüksek seviyesine ulaşıyor. Cadılar Bayramı’ndan sonra en fazla şekerleme satışı sırasıyla Paskalya, Noel ve Sevgililer Günü’nde yapılıyor.

Cadılar Bayramı’nı kutlayan ve alışveriş yapan en büyük kitle 18 – 24 yaş grubu. Cadılar Bayramı için 2011 yılında 113 milyon dolar değerinde balkabağı üretilmişti, bu yıl üretimin bu rakamı çoktan geçtiği tahmin ediliyor.

Cadılar Bayramı’nda Washington sokaklarından manzaraları ve ilginç kostüm ve makyajları aşagıdaki galeride bulabilirsiniz.