Rizgarkirina Herêmên Kurdan Lezê li Rûxandina Esed dike yan Sergêjîye ji Kurdan re?
Her kes di wê bawerê deye kû rewşa Kurdên Sûrîyê ne zelale û gelek şareza ditirsn rudanên Kurdistana Îraqê yên salên 1990an li Sûrîyê dûbarebin. Helbet Tirkiye rastewxwe dest di dirustkirina wî destûdarî de hebû.
Niha jî digel valakirina jimareka deverên Kurdan (yan azadkirina wan) ji hêzên ewlekarîya rijêma Esed û bilind kirina alayên Kurdistanê, serekwezîrê Tirkiyê Erdogan çavsorîya dike û dibêje, ‘divê baş zêrevanîya çalakîyên li bakûra Sûrîyê bê kirin.’ Ev wê watayê dide kû Ankerê rê nade Kurd karekî bi heza xwe bikin.
Jiber vêna gelek wesa dibînin kû çalakîyên PYDê ya tagira PKKê li Sûrîyê Ankerê di azirîne û bîyanoyan dide dest Erdogan heta bi hêza çek mayê xwe biket Sûrîyê û bi taybet di herêmên Kurdan de. Lê têgihiştina rolê Tirkiye li van çend salên dawî di herêmê de, yek têdigihe kû Kurd qenc bin yan xirab, Tirkiye her dest vala namîne piştî nemana rijêma Esed. Lê bê guman serederîya wê digel Kurdên Sûrîyê aloz nabe bi qasî serederîya digel Kurdên Îraqê.
Di leystika herêmê da, Kurd bûne yarîzan!
Me bivê, me nevê, Tirkiyê şerê Sûrîyê birêve dibe; bi perê welatên Kendavî; bi pîrozbahîya Amerîka; bo qelskirina Îranê; kontirolkirina petrol herêmê û bikarînana wê bo bersîngkirtina Rojava. Helbet Kurd jî bûne parçeka vê zincîrê piştî serokê Herêma Kurdistana Îraqê bi eşkereyî gotê, ew rahênanê bi Kurdên Sûrîyê dikin di herêma xwe da, û ew bi çekve vedgerînin Sûrîyê.
Pirsyar eve, gelo ew çek wê li hember kêbe?
Eger jibo rûxandina rijêma Esede, eve sîyasetvanên Kurdên Sûrî bixe dibêjin, eger herêma wan azad be ya blindest be, ew qet lezê li rûxandina rijêmê nake. (Guh li gotinên Çêgirê Sekretêrê Partîya Yekêtîya Kurd birêz Hesen Salih bigire)
Eger ew çek jibo derxistina Erebên Xemir e, ewên rijêma Esed înaîn ser erd û saman û gûndên Kurdan li salên 1970an, jixwe wan Ereban gelek jêder hene jibo çekê girantir.
Lê eger ew çek lidijî nehezên Ankerê be (her ew mebesta yekem û dawîye), gelek caran Tirkiyê bixwe ji wê mebestê re Kurd çekkirine û Kurdan jî li şûna Turkan şer kirîye. Jiber vêna serederîya digel Kurdên Sûrîyê ji Ankerê re nabe sergêjîyî.
Evca gelo Kurdên Sûrî dê xwe bi dest Tirkiyê ve berdin yan dê têkelîyan jibo berjewendîyên dû alî bi wan re ava bilin?
Erê tu çi pêşbîn dikî?
Dexîl Şemo ji sala 1999 an de di beşê Kurdî ji Radyoya Dengê Amerîka (VOA) de li Waşintonê kar dike. Ji dest pêka sala 1990 î de dest bi karê rojnamvaniyê kirye û bi dehan nivîsîn di rojnameyên Kurdî û Erebî de weşandiye.
Di sala 1962an de li Ênsivnê 'Qeza Şêxan'ê bûye, û xwandina xwe li Gûndê Ba'edrê, Ênsivnê û Mûsilê bi dawî aniye. Di sala 1983an de Dîploma xwe ji Zankoya Teknolojî ya Baxdayê wergirtiye. Di sala 2010 an de bawernameya Bakeloryos, di Zanistên Siyasî û Peywendiyên Navneteweyî ji Zankoya George Mason ya Wîlayeta Virgînya Amerîkî wergirtiye.
Zêdebarî raport û hevpeyvînên rojane û raportên TV sebaret pirsên siyasî yên Amerîka, Kurdistan û cîhanê, Dexîl ê Şemo bernameya bi navê 'Ferheng û Toreya Kurdî' amade dike. Di vê bernamê de ew hevpeyvîna digel nivîskar, hozanvan, çîroknivîs, hunermend û xwedan berhemên ronakbîrên behredar dike, ta guhdarên xwe agehdarî tevgera ronakbîrî ya hevçerxa Kurdî û Cîhanî bike.
Ji bo gûhadarî kirina bernameya 'Ferheng û Toreya Kurdî' vî linkî daxîne: 