Amerika’da şu sıralar, Avrupa ile karşılaştırıldığında ekonomi tıkırında gibi… 2008’de %10’a tırmanan işsizlik %8’lerde seyrediyor, imalat sektörü güçleniyor, borsa son zamanların en iyi çıkışlarını gösteriyor. Ülke genelinde 2012’de beklenen büyüme oranı, %2-%2,3 civarında, bu rakam çok yüksek değil, ancak durgunluktaki Avrupa düşünüldüğünde fena da değil. Ayrıca yatırım harcamalarında %6’lık bir artış beklentisi var.

Bunlar genel göstergeler, ama özelde sıradan Amerikalılar hala mali kriz kabusunun ağırlığını üzerlerinden atabilmiş değiller. Tüketim harcamalarında %6’lık bir büyüme beklentisi var gerçi, ama yine de sürekli artan benzin fiyatları tüketicilerin belini bükmeye, daha doğrusu, dolarlarını cüzdanlarından oluk oluk çekmeye devam ediyor. Ayrıca krizin tetikleyicisi konut sektörü, düştüğü yerden kalkmamakta ısrarlı. Son rakamlar, en büyük 20 kentteki ev fiyatlarının geçen yıla oranla %4 daha düştüğünü gösteriyor. Bu düşük rakamlar ve hacizli evler, bir önceki yazımda belirttiğim gibi yabancı alıcıların iştahını kabartsa da, Amerikalılar’da mide ağrısı yaratma etkisini sürdürüyor.

AP

Hal böyle iken, Kasım’da yapılacak seçimlerde, hangi politikacının ekonomiyi daha iyi yöneteceği sorusu aday tercihlerinde belirleyici rol oynayacak gibi görünüyor.

Cumhuriyetçi aday adaylarından Mitt Romney, özel sektör yöneticisi ve vali olarak ekonomiyi en iyi idare edecek liderin kendisi olduğunu söylüyor. Ancak, Romney, zengin bir işadamı olarak, bazen sıradan Amerikalılar’ın halini anlamakta ya da sıradan Amerikalılar Romney’le bağ kurmakta zorluk çekiyor. Cumhuriyetçi aday, Amerikan otomotiv sektörüne olan inancını dile getirmek için eşinin birkaç Cadillac model otomobili olduğunu söyleyince yine şimşekleri üzerine çekti. Öyle ya, Amerikalılar işe gidip-gelebilmek için boğazlarından kesip, giderek daha küçülen ve yakıt tasarrufu sağlayan araçlarına benzin yetiştirmeye çalışırken, Romney’nin eşinin birden fazla Cadillac sahibi olması halkın gözünde pek de şık durmadı. Aslında bu Romney’nin ik gafı da değil, daha önce de, vergi kalemlerini açıklarken, “Konuk konuşmacı olarak katıldığım konferanslardan o yıl fazla para kazanmadım, sadece 360 bin Dolar yaptım,” demesi de yine ortalama yıllık geliri 47 bin Dolar olan seçmenlerin pek hoşuna gitmedi.

AP

Ama Romney, zengin ve başarılı bir işadamı olarak, bütün iş tecrübesi devlet hizmetiyle sınırlı olan baş rakibi Rick Santorum’dan çok daha iyi bir ekonomik ortam yaratacağında iddialı.

Santorum ise, ekonomik politikalardan çok, son zamanlarda muhafazakar değerler üzerinden taraftar kazanmayı umuyor. Gerçek muhafazakar adayın kendisi olduğunda ısrar ediyor. Gerçi, Başkan Obama’yı “Her Amerikalı üniversite eğitimi alabilmeli” dediği için “züppelikle” suçlayan Santorum, “bu talihsiz değerlendirmesi” yüzünden Cumhuriyetçi politikacılarca eleştirildi ama Cumhuriyetçi politikacı, konumunda ısrarlı. Çocuklarını okula göndermek yerine evde eğitim aldıran Santorum, okullarda, özellikle de üniversitelerde liberal profesörlerin gençlerin beynini yıkadığına inanıyor. Santorum, Obama’nın da “herkesin liberalleştirilmesi için okula gitmesini istediğini” söylüyor.

Cumhuriyetçi adaylar Amerika’nın dertlerine en iyi çareyi kendilerinin bulacağını söylerken, bağımsız bir araştırma şimdilik bu iddiayı, en azından, kamu borçlarının azaltılması konusunda çürütüyor.
Tarafsız bir kuruluş olan Sorumlu Federal Bütçe Komisyonu’nun yaptırttığı çalışmaya göre Amerikan ekonomisini yeniden eski gücüne kazandırmak Cumhuriyetçi adayların iddia ettiği gibi hiç te kolay bir iş değil. Komisyon uzmanlarından Bill Frenzel’e göre, Cumhuriyetçi adaylardan hiçbirinin programı 10 yıl içinde Amerika’yı dengeli bütçe hedefine ulaştıracak özellikler içermiyor.

AP

Aynı kuruluştan Maya MacGuineas ise aksine Cumhuriyetçilerin ekonomi planlarının borç açığını daha da yükselteceği görüşünde.

Araştırmaya göre Mitt Romney’nin planı borçlara 250 milyar dolar daha eklerken, Santorum’un vergi kesintileri borçları, 4,5 trilyon dolar daha artıracak.

Yine Sorumlu Federal Bütçe Komisyonu’nun araştırmasına göre diğer iki aday da aynı yörüngede: Newt Gingrich’in ekonomi planı borçlara 7 milyar ekleyecek. Ron Paul’un planı borçların 2,2 trilyon düzeyinde azaltsa da, bu tür bir tasarrufa ancak Merkez Bankası dahil büyük devlet kuruluşlarının kapatılmasıyla ulaşılabilecek.
Şu anda Amerika’nın ulusal borcu 15 trilyon düzeyinde, bu da ulusal gelirin %85’ine eşit durumda. Bir kıyaslama yapmak gerekirse, Yunanistan’ın ikinci yardım paketi onaylanmadan önce, borçlarının milli gelire oranı %160 düzeyindeydi.

Demokrasinin beşiği olarak gördüğü Yunanistan’ı her zaman bu konuda örnek alan Amerika, iş borçlara gelince, olabildiğinde Yunanistan’ın izlediği yoldan uzak durmaya çalışıyor…Bakalım Kasım ayında seçimi kazanan taraf ister Obama olsun, ister Cumhuriyetçi bir aday, bu konuda neler yapabilecek?