Zamona zayli bilan yo’qolib borayotgan kasblar oz emas. Aytaylik, ko’nchi, xat tashuvchi, tegirmonchi, soatsoz, aravasoz…
Lekin hunarlar borki, ilm-texnika taraqqiyoti davrida ham – bitmas, o’lmas, tuganmas. Otalar san’atini yangi avlod davom ettirmoqda.
…O’shda (Janubiy Qirg’iziston) tandirchilar ustaxonalari shahar o’rtasida qad ko’targan Taxti Sulaymon tog’i atrofida joylashgan. Ushbu hunar tarixi uzundan-uzoq. Olimlar tomonidan bu joylarda olib borilgan qazilmalar paytida XII asrga oid kulolchilik namunalari topilgan…
Mutaxassislarga ko’ra, O’sh tandirlariga talab yildan yilga oshib bormoqda. Buyurtmalar sayyoramizning turli qit’alarida faoliyat ko’rsatayotgan vatandoshlar – tadbirkorlar, oshpaz, nonvoy, somsapazlardan ham kelib turadi.
17 yoshli Olloberdi – beshikchilar sulolasining vakili. O’sh shahar markaziy bozorida alohida beshik rastasi mavjud. Olloberdi esa o’zi istiqomat qilayotgan ko’chada do’kon ochdi – mahalla bolajon, kun sayin chaqaloq dunyoga keladi. Baxtli xonadonlar buyurtmalarining keti uzilmaydi.
Tol yog’ochidan yasalgan beshiklar uncha qimmat emas – 1200-2000 qirg’iz so’mi (20-30 AQSh dollari atrofida). Did bilan bezatilgan, jihozlangan beshiklar narxi esa uch yarim ming so’mdan olti minggacha.
Pichoqchi Bahromjon Ashurov tayyorlagan buyumlar ham xaridorgir. “Men, asosan, Rossiyadan keltirilgan yaxshi toblangan metall bilan ishlayman”, – deydi u. 15 yoshli Hamidillo ota kasbini qunt bilan o’rganmoqda.
Aravonlik do’ppido’zlar mahsuloti bozorda ham, turli ko’rgazmalarda ham old o’rinlarda turar ekan. “Hozirgi yoshlar milliy bosh kiyimlarini kamroq kiyishadi, ammo o’rta va katta avlod orasida mijozlar k’op”, – deydi chevar opalar.
Temirchi, sandiqchi, kashtachi, shirdoqdo’z, qalpoqdo’z… – qo’lingiz dard ko’rmasin, umri boqiy hunarlar sohiblari. Asl go’zallik, boqiylik sizning qo’lingizda, desam, mubolag’a bo’lmas, balki…
Matn va suratlar muallifi Muhiddin ZARIF