Amerika 6 Kasım seçimlerini geride bırakır bırakmaz “uçurum uçurum” diye baktığı bütçe sorununu, biraz da en zor soruyu en sona bırakan ya da hırçınlık yapıp cevaplamayan yaramaz çocuk pişmanlığıyla hemen ele alma ve formül arama çabalarına girişti.

Aslında yumurtanın kapıya dayanması, perşembenin gelişi çarşambadan belli gibiydi. Geçen yılki bütçe tartışmalarında zorlu kararları seçim öncesinde alıp, siyasi kumar oynamak istemeyen iki taraf ara formül bulmuş ve yeni bir anlaşma üzerinde uzlaşmaya varamazsak, o zaman “1 Ocak itibariyle Bush döneminden kalma vergi indirimleri kalksın, devlet daireleri de otomatik harcama kesintilerine başlasın” konusunda mutabık kalmıştı.

Gel zaman, git zaman; ön seçimlerdi, ana seçimlerdi derken konu hep seçim konuşmalarında, seçim kampanyalarında kaldı, çözüm arayışı Amerikalıların deyimiyle ‘on the back burner’ yani fırının arka gözünde, yani yasamanın ve yürütmenin gündeminin alt sıralarında kaldı.

Durumdan endişelenen Amerika Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke, bu formülün, Amerika’yı yeniden resesyona, yani bir başka deyişle mali uçuruma iteceğini söyleyen ilk ekonomist oldu… Aynı uyarıyı IMF Başkanı Christine Lagarde tekrarladı. Bağımsız nitelikteki Kongre Bütçe Dairesi konuyla ilgili raporunda aynı “uçuruma” dikkat çekti.

İşte 6 Kasım seçiminden sonra Amerikalılar, bu tehlikenin yaklaşan ayak sesleriyle, her gece uyku diye bu uçurum kabusuna yatar oldular. Çünkü eğer çözüm bulunmazsa hem vergi mükellefleri gelecek yıl 3500 dolara kadar daha fazla vergi verecek, hem de 7 ila 9 milyon olarak tahmin edilen iş kaybı istatistiklerini birey olarak hissedecek, yani işini kaybedecek.

Bir de tabii daha bu kabus tam bitmeden, yine Amerika’nın “borcu tavanı” aşacak. Geçen yıl bu tavan 16,4 trilyona yükseltilmişti. Yani Kongre hükümete bu miktarı aşmayacak kadar borçlanma imkanı tanımıştı. İşte son verilere göre, hükümetin bu limite Şubat ayı itibariyle ulaşması mümkün. Bu durumda yapılacak şey de Kongre’den yeniden limiti, yani borçlanma tavanını yükseltmesini istemek. Bazı çevreler, Kongre’deki Cumhuriyetçilerin hükümetin borç limitini yükseltme isteğini mali uçurum pazarlıklarında koz olarak kullanması gerektiği görüşündeydi.

Ancak Cuma günü bu konuda önemli bir gelişme yaşandı. Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi Başkanı John Boehner, Obama’ya limitin yükseltilmesiyle ilgili pazarlıkların bir yıl ertelenmesi ve “mali uçurum” görüşmeleri dışında bırakılmasını önerdi.
Boehner’in önerisinde aslında önemli bir nokta daha vardı bu da zenginlerden alınan vergilerin gelecek 10 yılda 460 milyar Dolar gelir sağlayacak şekilde yükseltilmesiydi. Boehner bu vergi teklifine karşılık, federal sağlık ve emeklilik programlarında kesinti istemeyi sürdürüyor.

Zaten bu yüzden de yine aynı noktada tıkanma yaşanıyor. Amerikan gazeteleri Obama’nın sağlık programlarından 350 milyar Dolar kesmeyi kabul ediyor amam sosyal güvenlik programlarına dokunmak istemiyor.

Washington’daki çevrelere göre eğer Cumhuriyetçiler zenginlerden alınan vergiler konusunda daha cömert bir teklifle gelirse, Obama’nın bu federal programlarda esnekliğe gitmeyi düşünebilir.

Noel tatili öncesinde bir uzlaşı beklenmiyor, o yüzden de Kongre üyelerinin yardımcıları ile Beyaz Saray’ın ilgili görevlilerinin Noel tatili süresince de Washington’da kalıp, çalışması bekleniyor.

Bu yüzden de Amerika uçurumun kenarından ne zaman ve nasıl dönecek hala bilinmezliğini koruyor.