“Kızım 4 tekerlek varken ne yapacaksın iki tekerle?”, “Sen küçükken de korkusuz bir çocuktun. Ağaç tepesinden inmezdin”, “Hahaha, Selin bunun airbag’i de yok bak ha!”, “Selin, İstanbul’da motora mı binilir. Bu işyeri böyle yaptı kesin seni. Çıldırdın sen!”, “Motosiklet mi alacaksın? Yaaaa, tabi tabi…”

Hayır delirmedim. Bu benim iç sesim falan değil. Motosiklet alma ve bir motosikletçi olma kararı aldığımda ailemden, arkadaşlarımdan duyduğum cümlelerden bazıları bunlar. Kimse onay vermedi anlayacağınız. Temel odak noktaları ise “motorda başıma birşey gelirse ilk darbeyi alacak olanın arabalarda olduğu gibi muhtemelen kaporta olmayacağı, vücudumun direk kaporta görevi göreceği gerçeğiydi. Evet, üstelik haklıydılar da! Motorda airbag de yoktu! 🙂

(Aşağıdaki videoyu bir kaza anını bütün dehşetiyle resmettiği için seçtim. Avustralya’da yapılmış. Motosiklette güvende olmanın temel anahtar noktalarını hatırlatmak amacıyla)

Üstelik bu cümleler o zamanki yaklaşımımla ne kadar gülüp geçtiğim şeyler olsa da aslında doğruydular da… Ama aldırmadım. Biz motosikletçiler öyle değil miyiz zaten? O kadar kalıba girecek olsak zaten ne işimiz var tehlikeyle?

Kendimi ikna ettim. “Tamam canım” dedim kendime, “Kalkıp da dünyanın en hızlı motorunu falan almıyorum ya”. Saçma bir ikna cümlesiydi biliyordum. Yani tüm motorcular bilmez mi aslında? Hıza ne gerek var!? Çok küçük motorlar dışında, herhangi bir motoru durduğu yerde bile üzerine düşürdüğünde ciddi bir yaralanmaya yol açabilirsin. Ama gel gör ki ne bana söylenenler ne de kendimi mantığa davet etme çabalarım etkili oldu…

Kiminin gözü gibi baktığı bir arabası vardır, kiminin denize nazır evi; kimi için mücevherleri değerlidir, kimi içinse yıllarca emek verdiği koleksiyonu… Kimilerimizin ise bütün bunlar bir yana motosikleti vardır. Sevdiği, kolladığı, kıyamadığı, tozdan bile sakındığı…

İşte bizler onlardanız. Birileri bakmadığı sırada motorun göstergelerine yapışan tozları üzerimizdeki en yumuşak kumaşın kenarıyla silen; motordaki küçüçük bir çiziği bile kabullenemeyen, o an parası yoksa bile “rötuş kalemi” ile çiziğin üstünden geçen… Motosikletli olduk bir kere… Birçok şeyimiz vardır ama yine de varımız yoğumuz o motordur. Kafamız bozuk olduğunda da, kalbimiz kırık olduğunda, mutluluktan gözümüz görmez olduğunda hep kendimizi yanında bulduğumuz “ilacımız”dır motosikletimiz bizim.

Ama tabii her kıymetli şey gibi korunması da ayrı bir sorun oluverir motorun. Bedenimizi olası kazalardan nasıl koruyacağımız, neler olabileceği falan konusuna girmiyorum hiç şimdi. Onları konuşacak çok vaktimiz var. Bugün konumuz yatırımı nasıl koruyacağımız olacak 😉

Türkiye’deyken motosikletimi korumak için özel sigorta yaptırmak istediğimde çok içaçıcı bir tabloyla karşılaşmamıştım. Motosikletin piyasa değerinin mutlaka belli bir rakamın üstünde olması gerektiği, bahçede duracaksa kapalı bir garaj/yapı içinde olması gerektiği, aksi takdirde çalınırsa parasının karşılanmayacağı gibi birtakım şartlar sunuluyordu sigorta söz konusu olduğunda. Burada yaşadığım süre boyunca birçok şeyin değiştiğine eminim. O konudaki güncel bilgileri artık sizden alırım 🙂 Ama buradaki sigorta sistemini anlatıp sizi de düşüncelerime ortak etmezsem dayanamam, çatlarım 🙂

Yazıyı buraya kadar okumuş olanlar yandılar. Amerikan sigorta sistemini benden dinlemekten başka çareniz kalmadı. Ama buraya kadar okumuş olmanızdan aldığım cesaretle anlatmaya devam ediyor ve “kendiniz ettiniz kendiniz bulacaksınız” diyorum 🙂

Burada ilk motorumu almaya kalkışmamla sigorta sisteminin ağına düşmem bir oldu! 🙂 Aslında durun durun! Sistem ilk ağlarını araba aldığımda örmüştü üzerime 🙂 Tanıdığım Türk arkadaşlar da sürekli “motor alıp napacaksın. Sigortası dünya para” deyip duruyordu. Ama sizinle bir yazı dizisi (!) halinde paylaştığım ehliyet kursu serüvenim sayesinde “güvenli sürücü mertebesine erişip” almaya hak kazandığım yüzde 10’luk sigorta indirimimin de (Doğru. Kursta paracıklarınızın biraz suyunu çektirmiş olmalarının karşılığında “Sen kursu bitirdin. Artık daha bir olgunlaştın, akıllandın. Adam gibi sürücü oldun” deyip size indirim sağlıyorlar bu eyalette 🙂 ) verdiği kuvvetle kalktım motor aldım, iyi mi? 🙂

Şöyle özetleyeyim: Sisteme genellikle önce araba alarak giriyorsunuz. Sonra başlıyor bir çift göz sizi gözetlemeye… Yeterince dikkatli bir sürücü müsünüz? “Dur” tabelasında “tam duruş” yapmayıp ceza falan aldınız mı? Hız sınırını aşma cürretini gösterecek kadar aklınız başınızdan hiç gitti mi? Hele hele alkollü araç kullanmaya çalıştınız mı? (Hatırlatayım, çoğu eyalette alkollü yakalanmanın cezası hapis. “Amirim arkadaşlarla takıldık azıcık”, “Şişede durduğu gibi durmuyor valla. Ben yaptım siz yapmayın” gibi halis muhlis bahaneleri de hiiiç mi hiç dinlemiyorlar, haberinize…) Bu soruların yanıtlarına göre sigorta priminizde Japon NIKEI endeksi gibi iniş çıkışlar görmeniz mümkün. Ya da güncel örnek olsun. Dow Jones diyelim 🙂 Yanlış duymadınız! Diyelim bir kırmızı ışıkta geçme cezanız var. Sigorta şirketiniz “Aaa sen yeterince güvenli sürücü değilsin. Risk faktörü yüksek bir arkadaşımızsın. Sigorta primini bunu yansıtacak şekilde artırıyorum” diyebiliyor! Gel de güvenli sürücü olma, değil mi ama?:)

Online bilgi girip prim bilgisi alabileceğiniz sitelerden biri. Amerika'nın en büyük sigorta şirketlerinden... (Ekran Görüntüsü: Geico.com)

Neyse, ben tabii yine hiçbir uyarıya kulak asmadan diyorum ki “Olmaz. İçimdeki özlem büyüyor. Alacağım ben bu motoru!”… Tabii ardından da başlıyor sigorta koşuşturmacası. Yaşadığım pek sevgili Virginia eyaletinde sigorta satın almak zorunlu! Evet, öyle! “Ben almayacağım” diyen dahilerdenseniz (!) o zaman yıllık 500 dolarcık rica ediyorlar. “Sigortasız araç ücreti”! Aksi takdirde aracı üstünüze almanız mümkün değil. Eh tabii 500 dolar verip de sonra başınıza birşey geldiğinde de dağ gibi yığılıveren masraflarla uğraşmamak için onun yerine sigorta almayı seçiyorsunuz. Mesela ben öyle yaptım 🙂 Sigorta avına çıktım 🙂 Online karşılaştırma siteleri mevcut. Ehliyet numaranızı, yaşınızı vs gibi birtakım bilgileri girdiğinizde bu siteler piyasanın büyük sigorta şirketleri arasında sizin özelliklerinize uygun arama yapıp olası primleri önünüze getiriyor. Tecrübelerime dayanarak tekelleşmiş olan sigorta şirketlerinin 3 aşağı, 5 yukarı aynı primleri karşınıza getirdiğini söyleyebilirim. Biraz daha ince araştırmacıysanız yıllık 100-150 doları bulan indirimler yakalamanız da mümkün. Peki orada bitiyor mu? Hayırrrrrr… 🙂

Bu konunun birçok ayağı var. Bir tanesi de “kredi geçmişi” denen olaya gelip dayanıyor. Bunu şimdi anlatırsam küçük çapta bir “şok” geçirebilecek olduğunuzu düşündüğümden sonraki bir yazıya bırakıyorum. Kısaca şöyle özetliyorum: Burada kredi alma geçmişiniz de takip ediliyor. Örneğin kredi kartlarınız… Kaç tane kartınız var? Bankalar size ne kadarlık limit açmış? Ödemelerinizi düzenli yapmış mısınız? Aa bitmedi. Mortgage’ınız varsa eğer onun ödemelerini düzenli yapıyor musunuz. Yani piyasadan borç alıp düzenli ödeyenlerden misiniz yoksa kredi geçmişi “bozuk” tiplerden mi? İşte bu faktöre de bakıp sizin ne kadar “indirime değer” bir şahsiyet olduğunuza da karar veriliyor 🙂 Uzun lafın kısası karşınıza ufak çapta bir yasa tasarısını andıran prim çizelgesi çıkıyor 🙂

Kısa şoku atlattığınızda değişik seçenekler arasından seçim yapıyorsunuz. Örneğin “motorum çalınırsa piyasa değerinin tamamını almak istiyorum” seçeneği gibi. Ya da primlerinizi biraz düşürmek için “Piyasa değerinden 1500 dolar düşün, gerisini alıyim lütfen” gibi 🙂 O düşülecek miktarı ne kadar yüksek tutarsanız aylık primleriniz de o kadar az oluyor. Asıl önemli seçeneklerden birisi de “kaza anında sizin ve karşıdakinin masraflarını ödeyen” kapsamlı sigortayı seçip seçmeyeceğiniz. Bir başkası da “sadece karşı tarafın masraflarını ödeyen” sigorta seçeneği.

Rakamlara şöyle bir göz gezdiriyorum. “Kaza yaparsam benim 100bin dolara kadar, karşı tarafın da 300 bin dolara kadar masraflarını karşıla” diye bir seçenek görüyorum mesela. Şok şok şok! “Uçtunuz herhalde” diyorum kendi kendime. Bu kadar masraf nasıl olur topu topu kaç bin dolar ki bu motosiklet burada!? Yanılıyorum. Bir Amerikalı sigortacı arkadaşımın anlattıkları geliyor aklıma. “Sen kafa rahatlığını alıyorsun” demişti bana. “Ya kaza yaparsam masrafların altından nasıl kalkarım endişesini yaşamamanın bedelini alıyorsun” demişti bana. Şaka gibi gelecek ama doğru söylüyor! Çünkü diyelim birinin aracına çarptınız. Tabii diyelim hayatta da kaldınız. Ama aracın içinde oturan kişi dedi ki “Siz çarptığınız anda boynum şöyle öne doğru bükülüverdi. O sırada muhtemelen iki boyun diskim arasında bir fıtıklaşma beliriverdi. Bu benim işimi gücümü engeller. Bana nelere mal oldun?” vs vs… Diyelim bu dediğini kanıtlayabilecek güzel de bir avukatı vardı bu kişinin. O zaman işte o 300 bin dolar bile küçük kalabiliyor. Onun acil masrafıydı (Bir röntgenin 600 dolara çekilebildiği bir ülkeden bahsediyoruz!), aracının bakımda kalma masrafıydı, mahkemesiydi derken…

İşte ben de o “kafa rahatlığını” alıyor ve bayılıyorum parayı bu seçeneğe 🙂 Kaza geçirdiğinizde almanız gereken tıbbi yardımla ilgili kısım ayrı bir prim maddesi. Diyelim sigortasız gezilebilen bir eyalette sigortasız bir sürücüye çarptınız, o ayrı bir madde. Sonuçta topluyor, bölüyor, çıkarıyor ve bir toplam prim buluyorsunuz. Ben de öyle yaptım. Ama çıkan sonuçtan bana denildiği gibi “şok” olmadım! Burada uzun süre yaşayan Türklerin, Türkiye’de yaşamın ne kadar pahalı olduğunu unutup “benzine pahalı” demeleri gibi sigortayı da bana biraz “mübalağa” ile anlattıklarını görüp aklımın bir kenarına not ettim.

Amacım sizi birer sigorta uzmanı yapmak değil. Amacım trafikte ne kadar risk aldığımızı (maddi-manevi) bir de bu tarafından anlatmak. Bir fikir verebildiysem ne ala. Bir dahaki görüşmemize kadar “en kıymetlinizi” (motosikletinizi) iyi saklayın, koruyun. Kendinizi korumaya gelince de… İşte o bir başka konu şimdi beni konuşturmayın! 🙂