Gjitarët e parë u ngritën në periudhën Triasik më shumë se 250 milionë vjet më parë – ata atëherë ishin kryesisht trup-shkurtër, mbuluar me qime a flokë, dhëmbë të mprehtë, hundë të gjatë, tru të madh, dy-këmbësh; të gjitha karakteristika që i dallonin nga paraardhësit e tyre zvarranikë.

Megjithatë, studimi i ri (Universiteti Lincoln, Britani) tregon se këto karakteristika të veçanta u zhvilluan gradualisht në hapësirë të gjatë kohore, dhe se gjitarët e parë mund të kenë lindur si rezultat i shkatërrimit masiv (nga zjarri, përmbysjet a përmbytjet) që zhduku 90 për qind të organizmave detare dhe 70 për qind e specieve tokësore.

Zhdukjet masive janë parë tërësisht si negative. Por, në këtë rast, gjitarë të llojit “cynodont therapsids”, ku përfshihen një numër shumë i vogël speciesh, vërtetë ishin në gjendje për t’u përshtatur a dalë mbi kafshët e tjera mishngrënës e barngrënës.

Një rol mund të ketë luajtur edhe diversiteti – gjatë kësaj periudhe, Triasik, cynodonts u ndanë në dy grupe, bar-ngrënës dhe mish-ngrënës – dhe kur një grup diversifikohet ai zgjeron numrin e specieve.

Dhe fakti është se të afërmit e lashtë më të ngushtë të gjitarëve – cynodont therapsids – jo vetëm mbijetuan zhdukjen më të madhe masive të të gjitha kohërave, por si pasojë, begatuan, duke krijuar një numër gjitarësh të tjerë. Dhe diversifikimi vazhdon – të aftë, të paaftë, të mirë, të këqinj, të pasur, të varfër, të ndarë, në luftë, herë fiton njëri, herë tjetri – të gjithë në drejtime të ndryshme, larg nga lloji i parë.