Në përdorimin e përditshëm, fjala “teori” shpesh i referohet një spekullimi. Kur njerëzit thonë, “kam një teori” ata e tërheqin përfundimin bazuar në dëshmi fragmentare ose jobindëse.
Në shkencë, përkufizimi i teorisë është mjaft i ndryshëm nga kuptimi e përditshëm i fjalës.
Shumë teori shkencore janë aq të mirë-krijuara sa me prova të reja ka pak të ngjarë të ndryshojnë ndjeshëm. Për shembull, ka prova të reja për të demonstruar se Toka nuk ndodhet në orbitën e diellit, (teoria heliocentrike) ose se gjallesat nuk përbëhen nga qeliza (teoria e qelizave) apo se materia nuk është përbërë nga atomet, dhe sipërfaqja e Tokës nuk është e ndarë në pllaka të ngurta tektonike.
Ashtu si këto teori, edhe teoria e evolucionit është mbështetur nga shumë vëzhgime dhe eksperimente të konfirmuar dhe shkencëtarët janë të sigurt se komponentët themelore të teorisë nuk do të përmbysen nga dëshmitë e reja. Megjithatë, si të gjitha teoritë shkencore, teoria e evolucionit është subjekt i përpunimit të vazhdueshëm ndërsa fusha të reja të shkencës dalin ose teknologjitë e reja mundësojnë vëzhgime dhe eksperimente që nuk ishin të mundshme më parë.
Një nga vetitë e teorive shkencore është se ato mund të përdoren për të bërë parashikime në lidhje ngjarje ose fenomene që nuk janë vërejtur ende. Për shembull, teoria e gravitacionit parashikonte dërgimin e objekteve në Hënë dhe planete të tjera para se aktivitetet e anijeve dhe astronautët t’i konfirmonin ato. Biologë të evolucionit parashikonin se do të gjenin fosile të ndërmjetme midis peshqve dhe kafshëve tokësore në sedimente rreth 375 milionë vjeçarë. Zbulimi i tyre konfirmoi parashikimin e bërë në bazë të teorisë së evolucionit. Nga ana tjetër, konfirmimi i një parashikim rrit besimin në këtë teori.
Në shkencë, “fakti” zakonisht i referohet një vëzhgimi, matjeje, apo forme. Megjithatë, shkencëtarët përdorin termin “fakt” edhe për t’iu referuar një shpjegimi shkencor që është vërtetuar. Në këtë drejtim, dukuria e e evolucionit është një fakt shkencor, dhe shkencëtarët nuk pyesin nëse evolucioni biologjik ka ndodhur dhe vazhdon të ndodhë, por sa shpejt do të ndodhë.
