AQShning Stenford universiteti, Massachusets Texnologiya instituti (MTI) kabi bir necha nufuzli oliy o’quv yurtlari bepul “onlayn” kurslarini taqdim etmoqda. Tajriba tariqasida ilk bor tashkil etilayotgan mazkur darslar dunyoning barcha davlatlaridagi talabalar uchun ochiq. Qizig’i shundaki, ushbu kurslarda o’qish bepul va ularni muvaffaqiyatli tamomlaganlar maxsus diplom bilan taqdirlanadi.

Internet orqali dars materiallarini bepul va erkin tarqatishga mo’ljallangan “Ochiq darsxona” (Open courseware) deya nomlanuvchi elektron tizim bundan o’n yilcha muqaddam MTI tomonidan tashkil etilgan edi. Shundan so’ng yuzlab boshqa kollej va universitetlar ham dars materiallarini internetga barcha uchun bepul va ochiq qo’yish amaliyotini yo’lga qo’ydi. Bugunga kelib MTI va Stenford universiteti ushbu amaliyotni yangi bosqichga ko’tarishga qaror qildi. Ular endi nafaqat kursda o’tiladigan materiallarni, balki darsning o’zini ham bepul taqdim etishmoqda.

Stenfordda kompyuter bo’yicha ikki mutaxassis dastlab “Sun’iy zukkolik faniga kirish” (Introduction to Artificial Intelligence) nomli bepul “onlayn” kurs tashkil etdi. Dunyoning 190 dan ortiq mamlakatidan jami 160 mingdan ziyod talaba kursga yozildi. Ko’ngillilar yordamida kurs materiallari qisqa muddat ichida dunyoning 44 tiliga tarjima ham qilindi. Ishtirokchilarning 23 ming nafari kurs materiallarini to’liq tamomlab, imtihonlardan muvaffaqiyatli o’tdi hamda ushbu kursni bitirganlik to’g’risidagi guvohnomaga ega bo’ldi.

Shu yil bahorida Stenford universiteti yana beshta bepul “onlayn” kursni tashkil etdi. Ularda o’qiyotgan talabalar soni 335 mingdan oshadi.

Bu borada Massachusets Texnologiya instituti ham faollik ko’rsatmoqda. O’quv yurti tashabbusi bilan internet orqali bepul darslar beradigan “MITx” nomli yangi notijorat tashkiloti tuzildi. “MITx” qoshida ochilgan birinchi kurs – “Sxemalar va Elektronika” darsida qatnashish uchun hozirgacha dunyo bo’ylab 120 ming talaba ro’yxatdan o’tdi. “Sxemalar va Elektronika” darsi iyun oyigacha davom etadi. “MITx” internet sahifasida yozilishicha, ro’yxatga yozilganlarning kamida 20 ming nafari dars mashg’ulotlarida to’liq va faol ishtirok etmoqda.

Stenford taqdim etayotgan kurslarni muvaffaqiyatli bitirib, kurs guvohnomasini qo’lga kiritish uchun oraliq va yakuniy imtihonlardan o’tish kerak. Bu imtihonlar talabalar joylashgan mamlakatlardagi universitetlarda tashkil etiladi. “MITx” tajriba sifatida taqdim etayotgan “Sxemalar va elektronika” kursida hozircha imtihonlar yo’q. Ammo kelajakda unga ham imtihonlarning kiritilishi ko’zda tutilgan.

Ushbu bepul “onlayn” kurslar taqdim etayotgan sertifikatlar talabalarga haqiqiy ish bozorida qanday yordam berishi hali ma’lum emas. “Buni vaqt ko’rsatadi”, deydi Stenford universiteti kompyuter bo’limi vakili Mehran Sahamiy. AQSh Ta’lim departamentining ta’lim texnologiyalari bo’limi direktor o’rinbosari Richard Kulattaning aytishicha, bu narsa guvohnomalarning kim tomonidan berilishiga bog’liq. Agar ular nufuzli ta’lim dargohi nomidan berilsa, albatta, ish topishda foydasi katta bo’ladi, deydi u.

Dunyoning nufuzli universitetlari taqdim etayotgan ushbu bepul “onlayn” kurslarda ishtirok etishni istasangiz, quyidagi veb-saytlarga tashrif buyurib, bu haqda to’liq ma’lumot olishingiz mumkin:

MITx – Massachusets Texnologiya instituti tomonidan tashkil etilgan.

Coursera – Stenford universiteti tomonidan tashkil etilgan.

Udacity – Stenford universiteti tomonidan tashkil etilgan.